Wyrok NSA z dnia 6 lutego 2014 r., sygn. II GSK 1704/12

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Rysz Sędziowie NSA Stanisław Gronowski Ludmiła Jajkiewicz (spr.) Protokolant Marcin Chojnacki po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 1 czerwca 2012 r. sygn. akt I SA/Bd 290/12 w sprawie ze skargi W. R. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. wyrokiem z dnia 1 czerwca 2012 r., wydanym w sprawie ze skargi W.R. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lutego 2012 r. (nr [...]) w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek uchylił zaskarżoną decyzję i orzekł o jej niewykonalności.

Sąd I instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia:

Decyzją z dnia [...] listopada 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wskazując na brak przesłanek do udzielenia ulgi, odmówił W.R. umorzenia należności z tytułu składek wraz z odsetkami za zwłokę w łącznej wysokości 42.530,58 zł. Na należność tę składały się zaległości w składkach na ubezpieczenie społeczne pracowników za okres od grudnia 1992 r. do czerwca 1993 r. wraz z odsetkami za zwłokę od powyższych należności.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy skarżący wniósł o rozważenie możliwości umorzenia kwoty odsetek.

Po ponownym przeanalizowaniu sprawy ZUS, decyzją z [...] lutego 2012 r., utrzymał w mocy powyższą decyzję odmawiającą umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek wraz z odsetkami za zwłokę. Uzasadniając rozstrzygnięcie organ wyjaśnił, że w obecnym stanie prawnym, zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2002 r. nr 241 poz. 2074) ZUS może podjąć decyzję o umorzeniu należności przy braku ich całkowitej nieściągalności tylko w przypadku osób fizycznych nie podlegających przepisom ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz. U. Nr 155, poz. 1287 ze zm.), jeśli przemawia za tym ważny interes tej osoby. Organ wyjaśnił, że osobami takimi są osoby, w stosunku do których przepisy powołanej ustawy nie miały zastosowania w okresie obowiązywania omawianego aktu prawnego z uwagi na utratę statusu przedsiębiorcy w myśl uregulowań prawnych zawartych w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004r. Nr 173, poz. 1807 ze zm.). W związku z powyższym organ wskazał, że osoba fizyczna posiadająca wykreślenie działalności gospodarczej z właściwego rejestru nie była uprawniona do skorzystania z restrukturyzacji zadłużenia. Ponadto organ podkreślił, że ustawodawca przewidział możliwość umorzenia należności z tytułu składek z uwagi na ważny interes zobowiązanego do ich opłacenia jedynie w wyjątkowej sytuacji, w szczególności w przypadku ubóstwa osoby zobowiązanej do uregulowania należności, której sytuacja majątkowa i konieczność jednoczesnej spłaty zadłużenia zagraża dalszej egzystencji poprzez niezapewnienie minimum socjalnego, tj. w sytuacji braku środków niezbędnych dla zachowania potrzeb życiowych (wyżywienie, ubranie, utrzymanie mieszkania i inne). Organ podkreślił, że obowiązek wykazania, że zachodzi okoliczność stwarzająca możliwość umorzenia należności z tytułu składek ciąży na zobowiązanym.