Wyrok NSA z dnia 4 lutego 2014 r., sygn. II FSK 314/12

Dla przywrócenia terminu nie jest konieczne przeprowadzenie postępowania dowodowego według reguł określonych w Rozdziale 11, Działu IV Ordynacji podatkowej – "Dowody", ponieważ wystarczy uprawdopodobnienie, że zainteresowany nie dotrzymał terminu bez swojej winy. Błędne jest zatem stanowisko, że podatnika obciąża obowiązek wykazywania zachowania zawitego terminu i ciężar udowodnienia braku winy. Wymogi uprawdopodobnienia są bowiem odmienne od udowodnienia. Uniknięcie negatywnych skutków dokonania czynności postępowania po upływie ustawowego terminu zakreślonego do jej wykonania wymaga uprawdopodobnienia nie tylko braku winy umyślnej, ale także lżejszej jej postaci - niedbalstwa, rozumianego jako niedołożenie należytej staranności, jakiej można wymagać od każdej osoby dbającej o swoje interesy.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Małgorzata Wolf - Kalamala, Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Marek Olejnik, Protokolant Jarosław Lubryczyński, po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej H. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 5 października 2011 r. sygn. akt I SA/Ol 506/11 w sprawie ze skargi H. P. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie z dnia 26 maja 2011 r. nr [...] w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

1.1. Wyrokiem z dnia 5 października 2011 r. sygn. akt I SA/Ol 506/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w sprawie ze skargi H. P. uchylił postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie z dnia 26 maja 2011 r. w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

1.2. W uzasadnieniu wskazano, iż decyzją z dnia 23 listopada 2010 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w K. ustalił H. P. wysokość zobowiązania podatkowego z tytułu nieujawnionych źródeł przychodów za 2004 r. Decyzja ta została doręczona za pośrednictwem poczty w dniu 25 listopada 2010 r. E. F.-P., która została ustanowiona kuratorem sądowym dla nieobecnej strony postępowania. Pismem z dnia 8 marca 2011 r. H. P. wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od wymienionej decyzji. Wskazał, że wniosek ten został złożony jedynie z ostrożności procesowej, gdyż doręczenie decyzji nie było skuteczne. Podniósł, że rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne zostało doręczone ustanowionemu na mocy postanowienia sądu z dnia 20 maja 2010 r. kuratorowi sądowemu dla nieobecnej strony postępowania, pomimo że od 15 października 2010 r. strona zgłosiła swój udział w postępowaniu. Wyjaśnił, że o wydaniu decyzji dowiedział się w dniu 4 marca 2011 r. od syna i córki, którzy w tym dniu zapoznali się z aktami sprawy w siedzibie organu. Ponadto o prowadzonym postępowaniu poinformowała go w dniu 3 marca 2011 r. żona - M. P., w związku z wydaną wobec niej decyzją z dnia 3 grudnia 2010 r. Wskazując na te okoliczności, wnioskodawca podniósł, że uchybienie terminu do wniesienia odwołania od decyzji nastąpiło bez jego winy, a organ kontroli skarbowej w sposób nieprawidłowy dokonał doręczenia przedmiotowego rozstrzygnięcia, pomijając go jako stronę postępowania. Dodał, że pismem z dnia 8 października 2010 r. poinformował organ o swojej nieobecności związanej z długotrwałym leczeniem, jak również wskazał na zamiar kontynuacji leczenia od dnia 11 października do połowy listopada 2010 r. Podniósł jednocześnie, iż dochował wszelkiej staranności, gdyż w wyraźny sposób poinformował organ, że od połowy listopada 2010 r. będzie mógł odbierać korespondencję. Z uwagi na zgłoszenie się strony w toku postępowania, nie można było uznać za skuteczne doręczenie decyzji do rąk kuratora ustanowionego dla nieobecnej strony postępowania, a termin do wniesienia odwołania nie rozpoczął biegu. Uzupełniając powyższy wniosek, w piśmie z dnia 30 kwietnia 2011 r. strona polemizując ze stanowiskiem organu I instancji wyrażonym w piśmie Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w K. z dnia 25 marca 2011 r., zawierającym ustosunkowanie się do złożonego przez stronę wniosku, podniosła, że od chwili otrzymania przez organ I instancji jej pisma z dnia 8 października 2010 r. nie była osobą nieobecną w świetle art. 138 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm. zwana dalej: "Ordynacja podatkowa"). Od tego momentu organ nie mógł kontynuować postępowania z udziałem kuratora dla osoby nieobecnej, gdyż odpadła podstawa jego ustanowienia. Ponadto, o ustanowienie kuratora organ kontroli skarbowej powinien był wnioskować przed datą wszczęcia postępowania w sprawie, gdyż już wtedy wiedział, że strona była osobą nieobecną. Strona podniosła, że pomimo ustanowienia kuratora organ I instancji do 3 listopada 2010 r. bezprawnie doręczał pisma stronie, przyjmując fikcję doręczenia na podstawie art. 150 Ordynacji podatkowej. Dopiero po otrzymaniu pisma podatnika z dnia 8 października 2010 r. organ zaczął kierować pisma do kuratora, pomijając stronę.