Wyrok NSA z dnia 13 grudnia 2013 r., sygn. II FSK 3069/11

Nabywca usługi lub towaru jest zwolniony z innego potwierdzania prawdziwości podmiotu niż stwierdzenie, że faktury zawierają wszystkie informacje wymagane dyrektywą, a w szczególności zawierają informacje niezbędne do ustalenia tożsamości osoby, która wystawiła te faktury oraz rodzaju wykonanych usług. Tym samym zaniechanie przez organ podjęcia czynności procesowych zmierzających do zebrania pełnego materiału dowodowego, zwłaszcza gdy strona powołuje się na określone i ważne dla niej okoliczności, uchybia przepisom postępowania podatkowego, skutkującym wadliwością decyzji.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka, Sędziowie NSA Stanisław Bogucki, NSA Sławomir Presnarowicz (sprawozdawca), Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2013 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 6 września 2011 r. sygn. akt I SA/Kr 586/11 w sprawie ze skargi B. W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie z dnia 16 lutego 2011 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2005 r. oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (dalej: WSA), wyrokiem z dnia 6 września 2011 r., sygn. akt I SA/Kr 586/11, po rozpatrzeniu skargi B. W. (dalej również jako: "skarżąca"), uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie (dalej: Dyrektor IS) z dnia 6 lutego 2011 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2005 r. Podstawą prawną powyższego orzeczenia Sądu I instancji był art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm., określanej dalej "p.p.s.a.").

Z ustaleń stanu faktycznego podanego w zaskarżonym wyżej przywołanym wyroku wynika, że decyzją z dnia 9 listopada 2010 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w S. (dalej: Naczelnik US) określił skarżącej zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2005 r. w wysokości 5.732,00 zł. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że w 2005 r. podatniczka prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych, w formie spółki cywilnej "T." W. A. i W. B., w której udziały wspólników wynosiły po 50%. W oparciu o wyniki przeprowadzonej kontroli podatkowej, a następnie postępowania podatkowego przyjęto, że podatkowa księga przychodów i rozchodów za 2005 r. prowadzona była nierzetelnie w części dotyczącej kosztów uzyskania przychodu. Ewidencja ta nie odzwierciedlała stanu rzeczywistego w zakresie poniesionych kosztów uzyskania przychodu. W ciężar kosztów uzyskania przychodu zaliczono bowiem kwotę 21.622,50 zł wynikającą z faktury VAT nr [...] wystawionej przez firmę "TS" Sp. z o.o. w C. za zakup oleju napędowego. Tymczasem z informacji otrzymanej od Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w C. (dalej: Naczelnik US) wynikało, że firma "TS" od czerwca 2004 r. nie składała deklaracji VAT-7. Od 2004 r. brak było również zeznań CIT-8, co zdaniem organu podatkowego pierwszej instancji oznaczało, że podmiot ten nie prowadził faktycznie działalności gospodarczej w 2005 r. W tych okolicznościach organ podjął działania w celu ustalenia czy przedmiotowa transakcja miała miejsce. Z powodu braku jakiegokolwiek kontaktu nie powiodły się jednak próby przeprowadzenia czynności sprawdzających w ""TS", a także czynności w kierunku przesłuchania w charakterze świadka jej prezesa, którego dane oraz podpis widnieją na fakturze oraz dowodzie wpłaty. Ponadto, w odpowiedzi na wezwanie organu o dostarczenie dowodów potwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej wspólnicy spółki "T." przedstawili tylko ogólny przebieg transakcji, nie popierając go żadnymi konkretnymi dowodami. Z opisu wynika jedynie, że cysterna z paliwem została skierowana do firmy "T." z firmy "A. " R. P. w J., przy czym działania organu nakierowane na przesłuchanie tego ostatniego w charakterze świadka, również nie powiodły się z uwagi na brak możliwości doręczenia mu wezwania. W toku ponownego rozpatrywania sprawy (po decyzji Dyrektora IS z dnia 31 sierpnia 2009 r. uchylającej decyzję Naczelnika US z dnia 7 maja 2009 r. i przekazującej sprawę do ponownego rozpatrzenia), organ podatkowy pierwszej instancji zwrócił się ponownie do Naczelnika US z prośbą o przeprowadzenie czynności sprawdzających w firmie "TS" a także o dokonanie analizy dokumentów (deklaracji, sprawozdań) składanych do organu podatkowego przez ten podmiot. W odpowiedzi Naczelnik US poinformował, że od czerwca 2004 r. spółka "TS" nie składała żadnych deklaracji w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Ostatnie sprawozdanie finansowe spółka złożyła za 2002 r. Ostania deklaracja PIT- 4 złożona przez spółkę dotyczyła zaś czerwca 2004 r. Ponadto, przesłuchano w charakterze świadka byłego kuratora spółki "TS" P. L., który wyjaśnił, że nigdy nie posiadał żadnej dokumentacji tej spółki, nie posiada także żadnych informacji dotyczących działalności tej spółki w 2005 r., a wie jedynie, że Spółka w latach 2003 i 2004 prowadziła stację benzynową, ale nigdy nie był na tej stacji, ani też jej nie widział. Według jego wiedzy ostatnie umowy o pracę z pracownikami wygasły w maju 2004 r. Naczelnik US poinformował też, że z braku możliwości doręczenia wezwania nie udało się przesłuchać w charakterze świadka D. S. - prezesa zarządu Spółki. Zgodnie ze wskazaniem organu odwoławczego podjęto też próbę przesłuchania samej podatniczki w charakterze strony postępowania podatkowego, ta jednak w wyznaczonym terminie nie stawiła się na przesłuchanie. Organ bezskutecznie próbował również po raz kolejny wezwać na przesłuchanie w charakterze świadka R. P., gdyż ten w odpowiedzi przesyłał zwolnienia lekarskie, informując jednocześnie, że z powodu choroby nie może stawić się na przesłuchanie. Pomimo wezwania organu świadek ten nie wyznaczył również terminu przesłuchania w miejscu swego zamieszkania zgodnie z art. 155 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm., określanej dalej: "o.p."). Powołując się na swój stan zdrowia miał on też uniemożliwić przeprowadzenie czynności sprawdzających w jego firmie. Wezwanie organu do udzielenia, w formie pisemnego oświadczenia, odpowiedzi na pytania w zakresie, który miał przedmiotem przesłuchania pomimo dwukrotnego awizowania nie zostało zaś podjęte. Mając na uwadze powyższe okoliczności organ stwierdził, że dla uznania określonego wydatku za koszt uzyskania przychodu nie jest wystarczające przedłożenie faktury i dowodu zapłaty. Faktura, która nie dokumentuje rzeczywistej sprzedaży między wskazanymi w niej kontrahentami, jest bezskuteczna prawnie, a w związku z tym, nie może wywoływać żadnych skutków prawnych u jej odbiorcy. Zatem, pomimo posiadania przez podatnika właściwej pod względem formalnym faktury VAT niezbędne jest wykazanie, czy opisana transakcja miała w rzeczywistości miejsce. Dokonane ustalenia stały się dla organu podstawą do stwierdzenia nierzetelności podatkowej księgi przychodów i rozchodów za 2005 r. w zakresie kosztów uzyskania przychodu zgodnie z art. 193 § 6 o.p. Jednocześnie zgodnie z art. 23 § 2 o.p., organ na podstawie niezakwestionowanych danych z ksiąg oraz danych zebranych w postępowaniu podatkowym, ustalił faktycznie poniesione koszty uzyskania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. W odwołaniu od tej decyzji skarżąca podniosła, iż prowadzone wobec "TS" Sp. z o.o. postępowanie nie wykazało, że spółka nie ujęła w rejestrach przedmiotowej sprzedaży transakcji sprzedaży paliwa. W jego toku stwierdzono jedynie, że nie ma możliwości dotarcia do dokumentacji finansowej tej spółki, a ponadto nie realizowała ona obowiązku składania prawem przewidzianych deklaracji do właściwego urzędu skarbowego. Skarżąca podkreśliła też, że skoro przedmiotem prowadzonej przez wspólne przedsiębiorstwo działalności było świadczenie usług transportowych to wystarczającym dla udowodnienia poniesionych kosztów było złożone przez wspólników oświadczenie o faktycznym zakupie i zużyciu zakupionego paliwa, gdyż ruch przedsiębiorstwa jest ściśle uzależniony od dostarczanego paliwa. Decyzją z dnia 16 lutego 2011 r. Dyrektor IS utrzymał w mocy zakwestionowane rozstrzygniecie organu pierwszej instancji. Dyrektor IS podniósł, iż faktury są dowodami finansowymi stanowiącymi podstawę księgowania kosztu ekonomicznego, jednakże dokumenty te są jedynie dowodami formalnymi na zaistnienie zdarzeń prawno-ekonomicznych, aby zaś wykazać ich charakter podatkowy, podatnik winien posiadać dowody na faktyczne wykonanie usług w rozmiarze wskazanym w dokumentacji będącej podstawą księgowania.