Wyrok NSA z dnia 7 września 2012 r., sygn. II FSK 686/11

1. Zgodnie z art. 165a § 1 O.p. gdy żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Druga z przesłanek odmowy wszczęcia postępowania została określona bardzo szeroko. Przyjmuje się, że przyczyną, z powodu której postępowanie nie może być wszczęte, może być brak w przepisach podatkowych podstawy do rozpatrzenia tej treści żądania w trybie postępowania podatkowego, toczące się już w tożsamej sprawie postępowanie podatkowe, istnienie w tej sprawie ostatecznej decyzji.

2. W przepisach prawa podatkowego brak jest podstawy prawnej do wydania rozstrzygnięcia o zwolnieniu od spadków i darowizn w drodze decyzji wydanej w postępowaniu podatkowym. Orzekanie przez organ o istnieniu (bądź nieistnieniu) prawa ( w tym przypadku -do zwolnienia podatkowego) wymaga istnienia w przepisach prawa umocowania do takiego działania organu. Ani ustawa o podatku od spadków i darowizn, ani Ordynacja podatkowa, nie dają podstaw do władczego orzekania o zwolnieniu od podatku od spadków. Zwolnienie zstępnych (w całości) od podatku z tytułu nabycia własności rzeczy lub praw wynika od 1 stycznia 2007 r. wprost z ustawy i zależy jedynie od spełnienia przesłanek, określonych w art. 4a ust. 1 u.p.s.d. Organ podatkowy obowiązany i uprawniony jest tylko wydać decyzję ustalającą zobowiązanie podatkowe w tym podatku (art. 21 § 3 O.p. w zw. z art. 17a ust. 1 u.s.p.d.), jeżeli zobowiązanie takie powstanie. Decyzja stwierdzająca, że podatnik jest (bądź nie jest) zwolniony z podatku od spadków lub darowizn byłaby w związku z tym decyzją wydaną bez podstawy prawnej.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska - Nowacka (sprawozdawca), Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, Sędzia NSA (del.) Zbigniew Romała, Protokolant Piotr Stępień, po rozpoznaniu w dniu 7 września 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 października 2010 r. sygn. akt I SA/Kr 179/10 w sprawie ze skargi A. K. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 30 listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie podatku od spadków i darowizn 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od A. K. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w K. kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.