Wyrok NSA z dnia 31 maja 2012 r., sygn. II FSK 2385/10

Decyzja o odpowiedzialności spadkobiercy za zobowiązania podatkowe spadkodawcy ma charakter deklaratoryjny (art. 21 § 1 pkt 1 O.p.). Na deklaratoryjny charakter decyzji o odpowiedzialności spadkobiercy wskazuje zawarte w art. 98 O.p. odesłanie do przepisów kodeksu cywilnego w zakresie przyjęcia i odrzucenia spadku oraz odpowiedzialności za długi spadkowe. Prawa i obowiązki na gruncie kodeksu cywilnego przechodzą na spadkobiercę z chwilą śmierci spadkodawcy, bez konieczności wydawania w tym zakresie jakiegokolwiek rozstrzygnięcia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku ma jedynie charakter deklaratoryjny.

Teza od Redakcji

 

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, Sędzia NSA Bogusław Dauter (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Stefan Kowalczyk, Protokolant Agata Grabowska, po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej C. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 czerwca 2010 r. sygn. akt VIII SA/Wa 256/10 w sprawie ze skargi C. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 19 lutego 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej w sprawie odpowiedzialności spadkobiercy za zaległości podatkowe spadkodawcy 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od C. P. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w W. kwotę 120 (słownie: sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z 24 czerwca 2010 r., VIII SA/Wa 256/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę C. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z 19 lutego 2010 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie orzeczenia o odpowiedzialności spadkobiercy za zaległości podatkowe.

2. Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym: postępowanie podatkowe zostało wszczęte na wniosek strony skarżącej zawarty w piśmie z 9 lipca 2009 r. Jako podstawę prawną wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej organu podatkowego, pełnomocnik skarżącej wskazał przepis art. 247 § 1 pkt 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej: "O.p."). Zdaniem autora wniosku, wskazana decyzja została wydana z rażącym naruszeniem przepisów postępowania oraz przepisów prawa materialnego, gdyż została wydana po upływie 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym zmarł spadkodawca oraz nie została wydana dla wszystkich spadkobierców. Organ podatkowy zaniechał także nałożenia na nich solidarnej odpowiedzialności. Nie powołał należycie podstawy prawnej tej decyzji. Nie wskazał, czy zastosował przepisy materialnoprawne obowiązujące w dniu otwarcia spadku, wydania decyzji, czy też obowiązujące innego dnia. Pominął mające zastosowanie w sprawie przepisy art. 98 § 1 O.p. w związku z art. 1015 § 2 zdanie drugie i art. 1016 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.; dalej: "K.c."). Nie dostrzegł bowiem, że do kręgu spadkobierców należała osoba małoletnia. Ta okoliczność wyklucza zaś przyjęcie przez spadkobierców wprost spadku. Organ pominął również art. 98 § 1 w związku z art. 1034 § 1 zdanie pierwsze K.c., nie dostrzegając, że spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe do chwili działu spadku, która nie nastąpiła przed wydaniem decyzji ostatecznej. Ta okoliczność nakładała na organ podatkowy obowiązek wydania jednej decyzji dla wszystkich spadkobierców i obciążenia ich solidarną odpowiedzialnością za zaległości podatkowe spadkodawcy.