Postanowienie NSA z dnia 5 lutego 2010 r., sygn. I OZ 75/10

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Leszek Leszczyński po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia W. R. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 listopada 2009 r., sygn. akt I SA/Wa 1585/08 odmawiające przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi W. R. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] sierpnia 2008 r., [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia posiadania prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej postanawia oddalić zażalenie

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 23 listopada 2009 r., sygn. akt I SA/Wa Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił W. R. przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze jego skargi na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] sierpnia 2008 r., [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia posiadania prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu Sąd I instancji podał, że prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych i wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 1, § 2 i § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) i następuje, gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 p.p.s.a.). Z powyższego wynika, że jedynym kryterium oceny zasadności wniosku o przyznanie prawa pomocy jest sytuacja materialna wnioskodawcy, zaś wszelkie inne okoliczności podnoszone przez stronę lub wynikające z akt sprawy mają znaczenie jedynie wówczas, gdy dotyczą lub mają wpływ na ocenę sytuacji majątkowej ubiegającego się o przyznanie prawa pomocy. Zaznaczyć przy tym należy, że ciężar udowodnienia, iż spełnione zostały przesłanki do przyznania prawa pomocy spoczywa na ubiegającym się o taką pomoc. W ocenie Sądu przedstawione przez skarżącego w sprzeciwie okoliczności nie uzasadniają uwzględnienia wniosku o zwolnienie go z kosztów sądowych. Przywołane przez stronę w sprzeciwie argumenty mają charakter bardzo ogólnikowych stwierdzeń. Nie zostały one poparte żadnymi dowodami, które wskazywałyby na to, że pogorszenie sytuacji majątkowej skarżącego rzeczywiście nastąpiło, a jak zaznaczono już wcześniej wnioskodawca powinien udowodnić, że spełnił przesłanki do uwzględnienia wniosku. Sąd wskazał, że już na etapie rozpoznawania wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych przez referendarza wskazywano na nierzetelne przedstawienie przez skarżącego sytuacji majątkowej. Z dokonanych wówczas ustaleń wynikało, że wydatki znacznie przekraczały dochody skarżącego, a mimo to w postępowaniu reprezentował stronę adwokat z wyboru. Z akt sądowych wynikało również, że mimo powoływania się przez stronę na trudną sytuację finansową była ona w stanie wygospodarować środki na opłacenie wpisu od skargi oraz na uiszczenie opłat kancelaryjnych. W złożonym do Sądu sprzeciwie W. R. w żaden sposób nie odniósł się również do powodów odmowy zwolnienia go z kosztów sądowych przez referendarza sądowego. Wskazano, że prawo pomocy skierowane jest w pierwszej kolejności do takich podmiotów, które pozostają w ubóstwie. Sąd uznał, że skarżący do takich osób się nie zalicza. Jak stwierdzono, skarżący i żona mają zapewnione potrzeby bytowe, regularnie są im wypłacane ponadprzeciętne, w porównaniu ze średnią krajową, świadczenia emerytalne. Sąd I instancji stwierdził, iż przedstawiona przez W. R. sytuacja materialna skłania do uznania, że nie wykazał on w sposób nie budzący wątpliwości, iż nie jest w stanie samodzielnie opłacić kosztów sądowych.