Wyrok NSA z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. I FSK 2179/08

Za szkody z tytułu nienależytego postępowania odpowiada syndyk osobiście, a nie Skarb Państwa.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Grażyna Jarmasz, Sędzia NSA Sylwester Marciniak, Sędzia WSA del. Małgorzata Fita (sprawozdawca), Protokolant Marek Kleszczyński, po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej J. R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 10 września 2008 r. sygn. akt I SA/Łd 979/08 w sprawie ze skargi J. R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L z dnia 26 czerwca 2006 r. nr [...] w przedmiocie interpretacji przepisów prawa podatkowego 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od J. R. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w L. kwotę 180 ( słownie: sto osiemdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 10 września 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi po rozpoznaniu sprawy ze skargi J. R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 26 czerwca 2006 r. w przedmiocie interpretacji przepisów prawa podatkowego, oddalił skargę.

W uzasadnieniu podał, że zaskarżoną decyzją organ odwoławczy utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 24 sierpnia 2005r. odmawiającą J. R. zmiany postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego L. z dnia 25 maja 2005 r. w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji co do sposobu i zakresu zastosowania przepisów prawa podatkowego w podatku od towarów i usług. Ze stanu faktycznego sprawy wynika, że wnioskiem z dnia 6 marca 2005 r., uzupełnionym w dniu 29 marca 2005 r. J. R. wystąpił do Naczelnika Urzędu Skarbowego L. o interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego. Podał, że wykonuje czynności syndyka masy upadłości na zlecenie sądu i w związku z tym stoi na stanowisku, że wynagrodzenie syndyka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Naczelnik Urzędu Skarbowego postanowieniem z dnia 25 maja 2005 r. nie podzielił poglądu przedstawionego we wniosku. W uzasadnieniu podał, że podatnik otrzymuje wynagrodzenie z tytułu świadczonych usług, które wykazuje jako przychód (obrót) z działalności wykonywanej osobiście. W świetle art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), wnioskodawca wykonuje działalność gospodarczą. Działalność tę wykonuje samodzielnie, więc otrzymując za to wynagrodzenie, świadczy usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Syndyk na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.), pełni funkcję na zasadzie powołania przez sąd, która nie skutkuje zawarciem umowy o pracę, ani też umowy zlecenia. Nie zachodzi wobec syndyka wyłączenie, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, ani też wyłączenie z art. 6 pkt 2 ustawy o VAT. Na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego J. R. wniósł zażalenie wnosząc o jego uchylenie lub zmianę. W uzasadnieniu podał, że syndyk jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie. Wykonuje czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych. Zgodnie z art. 15 ust. 6 i art. 6 ust. 2 ustawy o VAT oraz VI Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. nr 77/388/EWG w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania (Dz. U. UE.L 77.145.1) - zwanej dalej VI Dyrektywą, nie jest płatnikiem podatku od towarów i usług. Powołał się na pismo Dyrektora Urzędu Statystycznego klasyfikujące czynności syndyka jako usługi związane z czynnościami organów sądowych oraz usługi w zakresie wymiaru sprawiedliwości i sądownictwa oraz pismo Ministra Finansów z 2004 r. dotyczące statusu komorników sądowych w świetle ustawy o VAT. Nadto podał, że w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 265, poz. 2644) syndyk występuje w grupie przedstawicieli władzy publicznej, wyższych urzędników. Wykonywanie tych zawodów nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Decyzją z dnia 24 sierpnia 2005 r. Dyrektor Izby Skarbowej w L. odmówił zmiany zaskarżonego postanowienia. W uzasadnieniu podał, że sam fakt, że przychody uzyskiwane przez syndyka zostały zaliczone do kategorii przychodów z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 13 ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 roku, Nr 14, poz. 176 ze zm.), nie powoduje automatycznie wyłączenia z opodatkowania określonych czynności podatkiem od towarów i usług. Ustawodawca przewidział wyłączenie z grupy podatników podatku od towarów i usług czynności jedynie tych osób, które wykonują te czynności działając w imieniu zlecającego w ten sposób, że zlecający określa warunki wykonywania zadań wynikających z umowy, należne wykonującemu wynagrodzenie, jak również ponosi odpowiedzialność za działania wykonującego zlecane czynności. Taka sytuacja u podatnika nie zachodzi, ponieważ powołanie syndyka następuje na podstawie postanowienia sądu. Zakres funkcji syndyka postępowaniu upadłościowym precyzuje ustawa, natomiast nadzór nad czynnościami syndyka sprawuje sędzia-komisarz. Powołanie syndyka nie skutkuje zawarciem umowy o pracę, ani umowy zlecenia. Syndyk w świetle art. 157 ust. 4 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i nie odpowiada za zaciągnięte w sprawach dotyczących masy upadłości, ale ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone na skutek nienależytego wykonania obowiązków. O wynagrodzeniu syndyka orzeka sąd. Wynagrodzenie to pokrywane jest z masy upadłości i stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Syndyk działa za upadłego, jest płatnikiem wszelkich wpłat dokonywanych z masy upadłości. To upadły pozostaje usługobiorcą w zakresie czynności wykonywanych na jego rzecz. Pomiędzy sądem a syndykiem nie istnieje stosunek prawny, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT. Syndyk podlega ustawie i najważniejsze decyzje musi konsultować z sędzią-komisarzem i radą wierzycieli, jednak w podstawowym i zasadniczym zakresie wykonywania swoich obowiązków jest w pełni samodzielny. Czynności wykonywane przez syndyka wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Nie ma w tym przypadku zastosowania art. 6 ust. 2 ustawy o VAT. Klasyfikacja ustanowiona w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie klasyfikacji zawodów specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania służy jedynie ujednoliceniu nazewnictwa zawodów i racjonalnemu planowaniu obsługi rynku pracy i określaniu jego struktury zawodowej. Od powyższej decyzji J. R. wniósł odwołanie. Zarzucił rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 8, art. 15 ust. 3 i art. 15 ust. 6 ustawy o VAT poprzez błędną interpretację. Wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającego ją postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego. Podtrzymał swe dotychczasowe stanowisko, zaprezentowane w zażaleniu. Decyzją z dnia 26 czerwca 2006 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy, uznając za prawidłowe stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.