Wyrok NSA z dnia 3 listopada 2006 r., sygn. II FSK 1397/05

Instytucja umorzenia zaległości podatkowej uregulowana w powołanym przepisie zbudowana została przy zastosowaniu konstrukcji uznania administracyjnego. Oznacza to, iż nawet w przypadku stwierdzenia przez organ podatkowy zaistnienia przesłanek wymienionych w tym przepisie (interesu publicznego lub ważnego interesu podatnika) może on, ale nie musi uwzględnić wniosek o umorzenie zaległości podatkowej. Decyzja organu jest oparta w znacznej mierze na elementach natury słusznościowej, bowiem ustawowe przesłanki umorzenia zostały określone za pomocą pojęć nieostrych. Stąd kontrola sądu administracyjnego (który stosuje jedynie kryterium legalności- art. 3 § 1 ppsa i art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi- Dz. U. Nr 153,poz. 1269) ogranicza się w tym przypadku wyłącznie do oceny prawidłowości przeprowadzenia postępowania dowodowego, wyjaśnienia sprawy i sposobu wyciągnięcia wniosków z ustalonego przez organ podatkowy stanu faktycznego.

Wyrokiem z dnia 25 maja 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., powoływanej dalej jako ppsa) oddalił skargę Stanisławy J i Wojciecha J na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 17 maja 2004 r. w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowej w zryczałtowanym podatku dochodowym za rok 1998 r.

W toku postępowania podatkowego, zakończonego zaskarżoną decyzją ustalono, iż małżonkowie Stanisława i Wojciech J sprzedali w dniu 24 marca 1998 r. spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Policach, uzyskując z tego tytułu przychód w wysokości 64 000 zł. Skorzystali z uprawnienia, wynikającego z art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r., Nr 90 poz. 416 ze zm.) i 2 kwietnia 1998 r. złożyli oświadczenie o przeznaczeniu uzyskanej ze sprzedaży kwoty w okresie 2 lat na remont i rozbudowę domu z przystosowaniem dla potrzeb niepełnosprawnego syna. Wobec niewypełnienia tego warunku decyzją z 8 maja 2001 r. Pierwszy Urząd Skarbowy w Szczecinie określił im zobowiązanie w zryczałtowanym podatku dochodowym w kwocie 6 400 zł. Podatnicy nie zapłacili tego podatku, ale pismem z 25 maja 2001 r. wystąpili o umorzenie zaległości podatkowej, uzasadniając swój wniosek trudną sytuacją finansową. Wskazali, iż łącznie dochód ich rodziny wynosi ok. 1657,20 zł i składa się nań renta Wojciecha J i jego niepełnosprawnego (inwalidy l grupy) syna oraz emerytura Stanisławy J . Małżonkowie wraz z synem zamieszkują w S. Nie mają żadnego majątku trwałego, a przychód ze spółdzielczego prawa do lokalu wydatkowali na remont i przystosowanie do potrzeb syna mieszkania, które obecnie razem z nim zajmują. Decyzją z 30 lipca 2001 r. Pierwszy Urząd Skarbowy w Szczecinie odmówił umorzenia zaległości podatkowej, zaś decyzję tę Izba Skarbowa w Szczecinie utrzymała w mocy (decyzją z 5 listopada 2001 r.). Wyrokiem z dnia 11 września 2003 r. (sygn. akt SA/Sz 2821/01) Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Szczecinie uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu l instancji. W uzasadnieniu wyroku wskazał, iż konieczna jest ponowna wnikliwa ocena sytuacji materialnej podatników, po uzupełnieniu materiału dowodowego o dane dotyczące ponoszonych przez nich kosztów utrzymania, rozmiaru wydatków związanych z przystosowaniem domu do potrzeb niepełnosprawnego syna, partycypowania w kosztach zakupu leków i rehabilitacji syna.