Wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2005 r., sygn. II OSK 1081/05

1. Konwencja dotycząca statusu uchodźców, sporządzona w Genewie 28 lipca 1951 r. oraz w Protokole Nowojorskim dotyczącym statusu uchodźców, sporządzonym w Nowym Jorku 31 stycznia 1967 r. /Dz.U. 1991 nr 119 poz. 515, 516, 517, 518/ dotycząca statusu uchodźców udziela ochrony także tym osobom, w stosunku do których przesłanki nadania statusu uchodźcy powstały po opuszczeniu kraju pochodzenia /uchodźcy sur place/.

2. Zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania administracyjnego i kompetencjami organu II instancji /art. 138 Kpa/, Rada do Spraw Uchodźców obowiązana jest ponownie rozpoznać i rozstrzygnąć sprawę a nie ograniczyć się do kontroli decyzji organu I instancji i oceny argumentów przedstawionych w odwołaniu.

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2005 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Nguyen L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2005 r., V SA/Wa 261/05 ze skargi Nguyen L. na decyzję Rady do Spraw Uchodźców z dnia 16 listopada 2004 r., (...) w przedmiocie odmowy nadania statusu uchodźcy i stwierdzenia braku przesłanek do udzielenia zgody na pobyt tolerowany - uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania WSA w Warszawie.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2005 r., V SA/Wa 261/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Nguyena L. na decyzję Rady do Spraw Uchodźców z dnia 16 listopada 2004 r., (...) w przedmiocie odmowy nadania statusu uchodźcy, stwierdzenia braku przesłanek do udzielenia zgody na pobyt tolerowany oraz nakazania opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej /Dz.U. nr 128 poz. 1176 ze zm./, status uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej nadaje się cudzoziemcowi, który spełnia warunki określone w Konwencji dotyczącej statusu uchodźców, sporządzonej w Genewie 28 lipca 1951 r. oraz w Protokole Nowojorskim dotyczącym statusu uchodźców, sporządzonym w Nowym Jorku 31 stycznia 1967 r. /Dz.U. 1991 nr 119 poz. 515, 516, 517, 518/. Stosownie do art. 1 ust. A pkt 2 Konwencji Genewskiej, uchodźcą jest osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych, przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa. Sąd podzielił stanowisko wynikające z zaskarżonej decyzji, iż cudzoziemiec nie spełnia warunków do uzyskania statusu uchodźcy. Cudzoziemiec w toku przesłuchania powoływał się głównie na wydarzenia, które miały miejsce w latach 70-tych i 80-tych. Nie jest uchodźcą osoba, która mieszka nie niepokojona przez władzę w kraju przez 10 lat, nie prowadzi żadnej działalności politycznej i nie należy do żadnej organizacji. Powołanie się przez skarżącego na panujący w Wietnamie brak wolności nie może stanowić podstawy ubiegania się o status uchodźcy. Złożenie wniosku o nadanie statusu uchodźcy dopiero po 4 miesiącach pobytu w Polsce, w związku z zatrzymaniem skarżącego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, dowodzi instrumentalnego potraktowania wniosku o nadanie statusu uchodźcy, jako środka do zalegalizowania pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Nie są trafne również zarzuty błędnego przyjęcia braku podstaw do udzielenia cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 97 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzieleniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W myśl tego przepisu cudzoziemcowi udziela się zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jego wydalenie mogłoby nastąpić jedynie do kraju, w którym zagrożone byłoby prawo cudzoziemca do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego, w którym mógłby zostać poddany torturom albo nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu lub być zmuszony do pracy lub pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej w rozumieniu Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. Postępowanie administracyjne nie wykazało, aby zachodziło niebezpieczeństwo, o którym mowa w powyższym przepisie, w razie powrotu skarżącego do kraju pochodzenia.