Wyrok NSA z dnia 4 lipca 2001 r., sygn. I SA/Wr 477/99

1. W świetle przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ w przypadkach, w których ustawa podatkowa przyznaje spółce cywilnej podmiotowość podatkową poprzez ustanowienie jej na gruncie tej ustawy podatnikiem, płatnikiem lub inkasentem, stroną postępowania podatkowego w zakresie praw i obowiązków wynikających z tejże podmiotowości jest spółka cywilna. Ona też powinna być adresatem decyzji podatkowej jako podmiot samodzielny, odrębny od wspólników /por. art. 115 Ordynacji podatkowej/. Rozwiązanie /likwidacja/ jednak spółki cywilnej powoduje, że traci ona podmiotowość podatkowo-prawną, np. na gruncie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./, co powoduje, że z tym samym momentem traci ona również zdolność procesową do bycia strona w postępowaniu podatkowym prowadzonym na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa.

2. Z przepisów art. 115 par. 3 i 4 Ordynacji podatkowej wynika, że po rozwiązaniu spółki cywilnej odpowiedzialność wspólników jako osób trzecich za jej długi podatkowe przestaje mieć charakter jedynie posiłkowy, tzn. uzupełniający odpowiedzialność podatnika, płatnika lub inkasenta. Mimo więc, że nie traci ona charakteru odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, na wspólników odpowiadających całym swoim majątkiem zostaje w takiej sytuacji przełożony de facto całkowity ciężar odpowiedzialności za zadłużenia spółki z tytułu jej zobowiązań jako podatnika, płatnika lub inkasenta. Tak, więc określenie zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług ciążącego na rozwiązanej spółce cywilnej może nastąpić tylko w ramach decyzji wydanej przeciwko byłym wspólnikom spółki w trybie art. 115 Ordynacji podatkowej, orzekającej o odpowiedzialności wspólników spółki za jej zobowiązania.

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Janusza H. na decyzję Izby Skarbowej we W. Ośrodek Zamiejscowy w L. z dnia 12 stycznia 1999 r. (...),w przedmiocie podatku od towarów i usług za okres od stycznia do marca 1998 r. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji Inspektora Kontroli Skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej w L. z dnia 23 października 1998 r. (...); (...).