Wyrok NSA z dnia 1 stycznia 2001 r., sygn. I SA/Łd 751/98

Organ podatkowy upoważniony do ustalenia podstawy opodatkowania w drodze oszacowania obowiązany jest do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków do ustalenia tej podstawy w sposób możliwie najbardziej zbliżony do jej rzeczywistej wysokości, a zatem nie może on przyjmować za podstawę swoich rozstrzygnięć ustaleń dowolnych lub przypadkowych.

UZASADNIENIE

Urząd Skarbowy w T.-M. decyzją z dnia 29 grudnia 1997 r. (...), wydaną z powołaniem się na przepisy art. 104, art. 169 par. 1 i par. 2 Kpa, art. 5 ust. 1 i 3, art. 11, art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /t.j. Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./ oraz art. 4 pkt 10, art. 10 ust. 2 i art. 27 ust. 5 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ określił dla Mieczysława H. za miesiąc styczeń 1994 r. nadwyżkę podatku należnego nad naliczonym w kwocie 739,10 zł. /po denominacji/ oraz ustalił dodatkowe zobowiązanie podatkowe w kwocie 113,30 zł. /po denominacji/. W uzasadnieniu wydanej decyzji Urząd Skarbowy powołując się na wyniki kontroli podatkowej, przeprowadzonej w dniach 10 i 30 maja 1994 r. oraz w dniach 2 i 3 grudnia 1997 r. stwierdził, że podatnik w ramach działalności gospodarczej, związanej z prowadzeniem tartaku nie ewidencjonował wszystkich zakupów surowca do produkcji oraz pełnej sprzedaży. Z przedstawionego w decyzji rozliczenia surowca, dokonanego za cztery wydzielone okresy 1994 r. wynika, że podatnik nie zaewidencjonował ogółem ponad 253 m3 drewna do przetarcia oraz zaniżył przychód o kwotę ponad 203 mln. starych złotych. Ponadto organ podał, że w rejestrze sprzedaży, prowadzonej dla potrzeb podatku od towarów i usług nie zaewidencjonowano 6 faktur VAT na sprzedaż towarów i usług, a także stwierdzono wyksięgowanie zapisem czerwonym szeregu kwot na podstawie not księgowych i poleceń księgowania bez wystawienia odpowiednich faktur VAT lub rachunków uproszczonych korygujących, o których mowa w przepisach par. 23 i następne rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług /Dz.U. nr 39 poz. 176 ze zm./. Mając na uwadze stwierdzone nieprawidłowości Urząd Skarbowy uznał podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz ewidencję, prowadzoną dla celów podatku od towarów i usług za nierzetelną i nie mogącą stanowić w myśl art. 169 par. 1 Kpa dowodu w postępowaniu podatkowym i w oparciu o art. 11 ust. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych ustalił podstawę opodatkowania w drodze szacunkowej. Organ podał również, że wyjaśnienia podatnika, powołujące się na nieodpłatne otrzymanie drewna brzozowego od Mirosława M. w zamian za wypożyczenie mu samochodu ciężarowego, a także dotyczące nieodpłatnego przekazania odpadów drewna pracownikom oraz córce, jak również nieodpłatne wykonanie usług na rzecz Parafii Rzymsko-Katolickiej nie mają w myśl art. 2 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług istotnego znaczenia w sprawie wymiaru tego podatku. Urząd stwierdził, że rozliczenie ilości surowca zużytego do produkcji w 1994 r. oraz związanej z tym wysokości obrotu ze sprzedaży dokonano w oparciu o dokumentację podatnika, sporządzone remanenty na dzień 1 stycznia i 31 grudnia 1994 r., a także spisy towarów z natury sporządzone w dniach 10 i 30 maja 1994 r., 31 października 1994 r. oraz na podstawie wskazanych przez podatnika do protokołów z kontroli /w dniach 10 i 30 maja 1994 r./ procentowych wielkości uzysku tarcicy z przetarcia poszczególnych gatunków drewna. Przy wyliczeniu wielkości ogólnego przychodu podatnika za 1994 rok uzyskanego z działalności tartacznej Urząd Skarbowy powołał się na kilka zastosowanych metod szacunkowych, a do dokonywanego wymiaru przyjął obrót ustalony na podstawie wskaźnika ewidencjonowania zakupów /40,86 procent/, określonego stosunkiem wartości zaewidencjonowanego zużytego surowca do wartości sprzedaży zaewidencjonowanej przez podatnika. Ustalenie wartości nie zaewidencjonowanej sprzedaży przetartego drewna za miesiąc styczeń 1994 r. zostało dokonane przy zastosowaniu do sprzedaży zaewidencjonowanej za ten miesiąc ustalonego wskaźnika ewidencjonowania sprzedaży /71,67/, ustalonego stosunkiem sprzedaży zaewidencjonowanej do sprzedaży oszacowanej i od całości sprzedaży wyliczono należny podatek od towarów i usług według stawki podstawowej 22 procent oraz od sprzedaży nie zaewidencjonowanej ustalono na podstawie art. 27 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30 procent kwoty zaniżenia podatku.