Wyrok NSA z dnia 6 września 2000 r., sygn. V SA 938/99

1. Inaczej niż ma to miejsce w wypadku decyzji administracyjnych, których nawet poważne wadliwości przy ich zdziałaniu, w miarę upływu czasu są w prawie traktowane z rosnącą i stopniowalną tolerancją, czynności materialno-techniczne z tego rodzaju reżimu prawnego nie korzystają. W tej sytuacji jest możliwe ich kwestionowanie nawet po upływie kilkunastu lat od chwili zdziałania, gdy upływ czasu zaciera możliwość oceny, czy przy ich dokonywaniu zachowano wszelkie wymagane prawem formalności. W odniesieniu do wymeldowania badanie zachowania formalności niezbędnych do niewadliwego zameldowania jest po upływie wielu lat niezwykle trudne, zwłaszcza, że zmiana układu stosunków między stronami rzutuje na zmienność poglądów na temat intencji i zamiarów żywionych przed kilkunastu laty.

2. Przepis art. 76 Konstytucji wymaga od wszystkich władz publicznych /a więc i organów administracji i sądu kontrolującego jego działanie/ stosujących prawo uwzględniania faktu, iż konsumenci, użytkownicy i najemcy pozostają pod ochroną prawa. Jest to przepis programowy: sam przez się nie rozstrzyga na poziomie konstytucyjnym o ochronie beneficjentów, lecz stanowi, iż okres ochronny ustala ustawa. W tym zakresie przepis ten zobowiązuje adresatów tego konstytucyjnego nakazu do uwzględnienia, przy wykładni ustaw zwykłych, konstytucyjne chronionych interesów beneficjentów art. 76 ustawy Zasadniczej. Okoliczność, że czynność materialno-techniczna wymeldowania wymagająca oceny istnienia przesłanek czynności materialno-technicznej zameldowania, następuje po wielu latach od tej ostatniej czynności, a także okoliczność, że w toku postępowania administracyjnego wykorzystano przepis uznaniowy art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych /Dz.U. 1984 nr 32 poz. 174 ze zm./, standard staranności postępowania administracyjnego, wymagań stawianych stosowaniu przepisów Kpa, samej procedurze, postępowaniu dowodowemu i jego zakresowi, uzasadnieniu decyzji musi być wyższy, z uwagi na istnienie art. 76 Konstytucji. W zakresie tego działania mieści się bowiem ochrona najemców w zakresie ich bezpieczeństwa nie tylko fizycznego, ale i prawnego związanego z niezakłóconym korzystaniem przez dłuższy czas ze skutków czynności materialno-technicznej, której pierwotną, choć rzekomą legalność spowodowało stanowisko samych organów administracji. Art. 76 Konstytucji w rozważanym zakresie nie ma mocy przekreślenia znaczenia przepisów prawa meldunkowego materialnego; wymaga natomiast wyższej staranności w zakresie stosowania procedury przy wymeldowaniu oraz rozważeniu korzystania ze środków stojących w dyspozycji organu administracji na podstawie Kpa, które to środki sprzyjają wyważeniu i poszanowaniu w proporcjonalny sposób sprzecznych interesów stron.