Wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2000 r., sygn. I SA/Łd 2367/98

Przepis art. 25 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ nie ma zastosowania w sytuacji, gdy straty w środkach obrotowych i trwałych podatnika nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./.

W razie otrzymania odszkodowania z ubezpieczenia na pokrycie strat w środkach trwałych i obrotowych podatnik nie traci prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu składników majątkowych będących takimi środkami, a także przy zakupie towarów i usług służących naprawieniu szkody powstałej w tych składnikach.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi (...) Fabryk Mebli (...) w (...) na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 2 października 1998 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za kwiecień-czerwiec, wrzesień, październik i grudzień 1996 r. i na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ uchylił zaskarżoną decyzję , a także zasądził od Izby Skarbowej na rzecz strony skarżącej jeden tysiąc pięćset pięćdziesiąt sześć złotych dziesięć groszy tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 czerwca 1998 r. inspektor kontroli skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej w (...) określił (...) Fabryce Mebli "W." S.A. w W. zobowiązanie w podatku od towarów i usług /nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu/ oraz zaległość podatkową /nadpłatę/ za kwiecień, maj, czerwiec, wrzesień, październik i grudzień 1996 r., a także ustalił dodatkowe zobowiązanie podatkowe za kwiecień, maj, czerwiec, wrzesień i grudzień 1996 r. Powołując się na art. 25 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ i na art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./, Inspektor uznał, że spółka zawyżyła podatek naliczony, gdyż odliczyła lub nie skorygowała wcześniej odliczonego podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług, którymi rozporządzono w sposób niepozwalający na zaliczenie poniesionych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Nastąpiło to w związku z otrzymaniem przez spółkę odszkodowań od zakładów ubezpieczeń za szkody poniesione na skutek pożaru w hali lakierni. Zdaniem inspektora, w stosunku do towarów /materiałów/ zużytych do wyprodukowania mebli, które uległy spaleniu, nie przysługuje odliczenie podatku naliczonego w takiej części, w jakiej strata została pokryta odszkodowaniem. Korekta wcześniej odliczonego podatku naliczonego powinna być uwzględniona w rozliczeniu za miesiąc, w którym otrzymano odszkodowanie, to jest za maj 1996 r. Odnosząc się natomiast do strat w środkach trwałych /hala lakierni, maszyny i urządzenia/, inspektor stwierdził, że spółka przy dokonywaniu zakupu towarów i usług na usuwanie skutków pożaru w lakierni odliczyła podatek naliczony, określony w fakturach dokumentujących te zakupy. Koszty związane z usuwaniem skutków pożaru do wysokości pokrytej odszkodowaniem nie stanowią kosztów uzyskania przychodów i dlatego spółce nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego określonego w fakturach zakupu tych towarów i usług, w części, w jakiej wydatki te nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Ponadto spółka dopuściła się we wrześniu 1996 r. zawyżenia podatku naliczonego określonego w dokumencie odprawy celnej z dnia 29 maja 1996 r., który otrzymała nie później niż w czerwcu 1996 r. /wtedy dokument ten został zaksięgowany, odprawiony towar zaś spółka otrzymała dnia 31 maja/; podatek ten został odliczony częściowo w czerwcu /kwota 2.033,26 zł/, a częściowo we wrześniu /kwota 20.791,74 zł/. Także w grudniu 1996 r. spółka odliczyła podatek naliczony określony w fakturze zakupu z dnia 22 października 1996 r., która wpłynęła do spółki dnia 28 października 1996 r. /towar otrzymano 17 października/. Stanowiło to naruszenie art. 19 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Również w grudniu spółka odliczyła podatek naliczony określony w fakturach zakupu dotyczących remontu bloku przy ul. Ż. Zakupy te są związane ze sprzedażą usług najmu lokali mieszkalnych zwolnionych od podatku, a zatem podatek naliczony od tych zakupów nie podlega odliczeniu stosownie do art. 25 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy. Spółka zaniżyła podatek należny; kwotę 10.535 zł wykazała w deklaracji za październik zamiast za wrzesień 1996 r., kiedy to dokonano sprzedaży. Nieprawidłowość ta powstała na skutek wystawienia faktury korygującej /na zmniejszenie/ z dnia 30 września 1996 r., anulującej prawidłowo wystawioną fakturę z dnia 26 września 1996 r.; faktura korygująca została następnie anulowana fakturą korygującą z dnia 30 października 1996 r. Faktury korygujące nie zostały wysłane kontrahentowi, gdyż - jak wyjaśniono w oświadczeniu z 15 czerwca 1998 r. - zostały wystawione bezpodstawnie. Opisane nieprawidłowości powodują, że prowadzona przez spółkę ewidencja narusza art. 27 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług, i dlatego na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i o zmianie ustawy karnej skarbowej /Dz.U. nr 137 poz. 640/ i art. 27 ust. 5 i 6 ustawy o podatku od towarów i usług ustalono dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30 procent zaniżenia zobowiązań podatkowych lub zawyżenia należnych zwrotów.