Wyrok NSA z dnia 5 października 1999 r., sygn. I SA/Łd 812/99

Nie zasługuje na aprobatę rozumowanie, z którego wynikałoby przyjęcie, że w skład diety radnego wchodzą również kwoty stanowiące zwrot kosztów podróży służbowych. Rada miejska nie może przyznawać radnym zwrotu kosztów podróży, które się nie odbyły, podobnie jak nie może ograniczyć tego prawa do określonego z góry limitu. Ponadto należy zauważyć, że uprawnienie przyznawania przedmiotowych świadczeń /diet oraz zwrotu kosztów podróży/ nie może odbywać się na jakichkolwiek zasadach, lecz jedynie takich, które respektują obowiązujące prawo. Samodzielność podejmowania decyzji przez organy samorządu terytorialnego /gminnego/ nie jest bowiem tożsama z dowolnością podejmowanych przez nie działań.

Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Rady i Zarządu Miejskiego w Z. na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Ł. z 7 czerwca 1999 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności par. 7 uchwały Rady Miejskiej w Z. z 29 kwietnia 1999 r. (...) w sprawie ustalenia zasad otrzymywania i wysokości diet dla radnych - oddala skargę.

UZASADNIENIE

Uchwałą (...) z 29 kwietnia 1999 r. w sprawie ustalenia zasad otrzymywania i wysokości diet dla radnych za udział w posiedzeniach Rady, Zarządu i komisji Rada Miejska w Z., działając na podstawie art. 25 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./, określiła diety za udział w posiedzeniach Rady Miejskiej, Zarządu Miejskiego i komisji. Ustalono, że radnemu przysługuje tylko jedna dieta w danym dniu, niezależnie od liczby posiedzeń, w których uczestniczył. W myśl par. 3 uchwały, za posiedzenie Rady Miejskiej wysokość diety dla wiceprzewodniczącego Rady miała wynosić pięciokrotność diety pracowniczej, dla radnych - czterokrotność diety pracowniczej; za posiedzenie Zarządu Miejskiego dla członków Zarządu - pięciokrotność diety pracowniczej, dla zaproszonych osób - trzykrotność diety pracowniczej; za posiedzenie komisji Rady Miejskiej dla przewodniczącego - pięciokrotność diety pracowniczej, dla członków komisji - czterokrotność diety pracowniczej. Podstawę do wypłacenia diety miał stanowić podpis radnego na liście obecności. Dla Przewodniczącego Rady ustalono dietę w formie ryczałtu miesięcznego, w wysokości 54-krotności diety pracowniczej /par. 7 uchwały/. Wykonanie uchwały powierzono Zarządowi Miejskiemu w Z. oraz Skarbnikowi Gminy Z. Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Ł. uchwałą (...) z 7 czerwca 1999 r., po rozpoznaniu uchwały Rady Miejskiej w Z., powołując się na przepisy art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych /Dz.U. nr 85 poz. 428 ze zm./ oraz art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, stwierdziło nieważność par. 7 przedmiotowej uchwały, ze względu na sprzeczność z art. 25 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego Kolegium RIO podniosło następujące argumenty. W treści uchwały Rada Miejska w Z. nie zawarła zasad, na jakich będzie wypłacana dieta dla Przewodniczącego Rady. Zryczałtowana dieta nie jest bowiem wynagrodzeniem, lecz formą zrekompensowania utraconych zarobków z tytułu uczestnictwa w pracach organów gminy oraz kosztów podróży służbowych związanych z wykonywaniem mandatu. Dieta powinna być ściśle powiązana z rzeczywistym uczestnictwem w posiedzeniach tych organów i dlatego konieczne było ustalenie zasad jej wypłacania. Ponadto wskazano, że zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, zarząd wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Wykonanie uchwały należało powierzyć Zarządowi, a nie Skarbnikowi Gminy. Na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Ł. została złożona skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego (...). Strona skarżąca - określona w skardze jako Rada Miejska i Zarząd Miejski - wniosła o uchylenie uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Ł. Rozstrzygnięciu zarzucono błędną wykładnię prawa - przepisu art. 25 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym. Zdaniem strony skarżącej, przyjęcie, że dieta jedynie rekompensuje utracony zarobek skutecznie pozbawiłoby jej radnego, który takiego zarobku nie traci /np. wskutek niepozostawania w stosunku pracy/. Zasady rekompensaty nie można uwzględniać także dlatego, iż wysokości utraconego zarobku nie można ustalić w przypadku, gdy radnym jest osoba prowadząca działalność gospodarczą. Dieta przysługuje radnemu niezależnie od jego możliwości zarobkowania i w tym sensie jest formą stałego dochodu. Stanowi to podstawę przyznania Przewodniczącemu Rady prawa do diety w formie miesięcznego ryczałtu. Na osobie tej spoczywają obowiązki szczególne, nie tylko związane ze zwoływaniem i prowadzeniem sesji Rady. Przewodniczący reprezentuje Radę na zewnątrz i dba o prawidłową pracę w komisjach. Wynika to zarówno z przepisów ustawy, jak i Statutu Gminy. Strona skarżąca powołała się na stanowisko zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 października 1990 r. /II SA 694/90 - ONSA 1990 Nr 4 poz. 8/. W odpowiedzi na skargę strona przeciwna wniosła o jej oddalenie.