Wyrok NSA z dnia 22 kwietnia 1997 r., sygn. I SAB/Ka 22/96

1. Sprawa zwrotu nienależnie uiszczonego podatku jest indywidualną sprawą z zakresu administracji i jeśli podatnik złożył stosowny wniosek do organu podatkowego, to - w myśl art. 104 Kpa - sprawa ta powinna być załatwiona poprzez wydanie decyzji.

Dokonanie zwrotu via facti jest możliwe tylko w sytuacji, gdy nadpłata lub nienależność podatku jest oczywista i gdy nie ma potrzeby prowadzenia postępowania zmierzającego do wyjaśnienia stanu faktycznego w sposób angażujący osobę podatnika.

2. Narusza prawo /art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych - Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm. w związku z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. nr 45 poz. 207 ze zm./ - i to w sposób rażący - /art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa/ ustalenie i pobranie podatku od czynności, która, jak się okazało, nie była darowizną, lecz miała charakter przestępstwa i jako taka nie mogła podlegać opodatkowaniu.

3. Określając termin, po którego upływie żądanie uchylenia, zmiany lub stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej ustalającej zobowiązanie podatkowe nie podlega rozpatrzeniu, art. 177 Kpa odnosi się do działania organu na wniosek strony, a nie działania z urzędu. Nie stanowi natomiast przeszkody do uchylenia lub zmiany z urzędu takiej decyzji.