Wyrok NSA z dnia 10 października 1994 r., sygn. III SA 255/94

Uchylenie wobec podatnika ujemnych skutków, przewidzianych m.in. w art. 27 ust. 5 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50/, możliwe jest w trybie art. 155 Kpa oraz na podstawie art. 31 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /t.j. Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./; /zob. pismo Ministra Finansów z dnia 16 lutego 1994 r. Nr P-8220-820 94 PB/.

oddala skargę.

UZASADNIENIE

W toku przeprowadzonej przez pracowników Urzędu Skarbowego kontroli ustalono m. in., że Spółka w okresie od 5 do 31 lipca zaliczyła szereg faktur z datą lipcową, które jednak wpłynęły do Spółki w sierpniu do okresu rozliczeniowego lipca, co spowodowało zawyżenie podatku naliczonego o kwotę 542.861.000 zł. W wyjaśnieniach do protokołu kontroli Spółka m. in. powołała się na trudności interpretacyjne art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50/, zbyt późne ukazanie się przepisów wykonawczych do ustawy, co spowodowało opóźnienie w przeszkoleniu pracowników, konieczność wprowadzenia ogromnych zmian w ewidencji księgowej oraz powołano się na wypowiedź wiceministra Finansów, iż w pierwszych miesiącach kontrole będą miały charakter instruktażowy, a także na swoją trudną sytuację finansową. Urząd Skarbowy decyzją z 30 listopada 1993 r. wymierzył Spółce podatek od towarów i usług za okres od 5 lipca do 31 lipca 1993 r. w kwocie 3.255.861.000 zł. W uzasadnieniu podano, że Spółka nie prowadziła stosownej ewidencji umożliwiającej określenie wartości zakupu, ewidencjonowała faktury zakupu z naruszeniem terminów, o których mowa w art. 19 ust. 3 ustawy, przez co zawyżyła naliczony podatek na kwotę 604.543.500 zł. Po rozpatrzeniu wyjaśnień Spółki uwzględniono wyjaśnienia dotyczące faktury na kwotę 4.313.800 zł i o tę kwotę zmniejszono zawyżenie podatku, od pozostałej zaś kwoty zastosowano sankcję z art. 27 ust. 5 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług (...), tj. zmniejszono podatek naliczony o pięciokrotność zawyżenia podatku naliczonego. Podano także, że nie uwzględniono wniosku Spółki o odstąpienie od zastosowania tej sankcji, gdyż stwierdzone nieprawidłowości nie miały charakteru tzw. braków technicznych faktur VAT, w stosunku do których Ministerstwo Finansów deklarowało stosowanie sankcji w miesiącach lipcu i sierpniu z umiarem. Ponadto podano, że Spółka zaniżyła należny podatek o kwotę 3.011.000 zł oraz ustaliła kwotę podatku obrotowego, zawartego w zapasach niezgodnie z par. 3 ust. 5 i 6 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu obniżenia podatku od towarów i usług o kwotę podatku (...) /M.P. nr 24 poz. 243/. W odwołaniu od tej decyzji dotyczącym jedynie zmniejszenia kwoty podatku naliczonego o pięciokrotność zawyżenia zarzucono, iż jest to krzywdzące dla pracowników, że nie było szerokiej akcji szkoleniowej w związku z wejściem w życie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, że przeprowadzone kontrole miały mieć charakter instruktażu a także że przepisy VAT nie są skorelowane z ewidencją księgową. Izba Skarbowa utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję z przyczyn w niej podanych. Dodatkowo podano, że od daty ogłoszenia tekstu ustawy do daty jej wejścia w życie upłynął prawie pięciomiesięczny okres umożliwiający zapoznanie się z ustawą i dostosowanie ewidencji dla celów VAT, a także, że art. 19 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług (...) jest jednoznaczny i nie wymaga interpretacji oraz, że wbrew zarzutom Spółki była prowadzona szeroka akcja popularyzująca zapisy ustawy. Skargę na tę decyzję wniosła Spółka do Naczelnego Sądu Administracyjnego wnosząc o jej uchylenie i zaniechanie ustalania i poboru kwoty stanowiącej pięciokrotność zawyżenia podatku naliczonego za lipiec 1993 r. W uzasadnieniu ponowiono argumentację podnoszoną w toku postępowania administracyjnego. Izba Skarbowa w odpowiedzi na skargę wniosła o jej oddalenie z przyczyn podanych w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podano, że wniosek Spółki zawarty w skardze, co do zaniechania ustalania i poboru, nie może być przedmiotem skargi, gdyż w tym zakresie nie były wydane decyzje oraz podkreślono, że skarżący nie podnosi żadnych zarzutów w zakresie podstawy prawnej wydanych decyzji, a swoje żądania uzasadnia nieznajomością przepisów oraz odwołuje się do wystąpień prasowych pracowników Ministerstwa Finansów. Zwrócono także uwagę, że podnoszony zarzut, co do późnej publikacji aktów wykonawczych do ustawy, nie mógł mieć w rozpatrywanej sprawie zastosowania, gdyż decyzje w niniejszej sprawie zostały wydane wyłącznie w oparciu o przepisy ustawy, która została opublikowana w dniu 15 lutego 1993 r., a zatem do 5 lipca 1993 r. był dostatecznie długi okres na przygotowanie się do wdrożenia nowego podatku. W dodatkowym piśmie procesowym z 5 kwietnia 1994 r. Spółka potwierdziła, iż zakwestionowane przez organy podatkowe faktury nosiły datę lipcową, lecz wpłynęły w sierpniu 1993 r., i załączyła pismo Ministra Finansów z 16 lutego 1994 r. adresowane do dyrektorów Izb Skarbowych i Urzędów Kontroli Skarbowej i zalecające, aby m. in. odstępowali od stosowania sankcji z art. 27 ust. 5 pkt 2 ustawy, gdy podatnik obniżył podatek należny o kwotę podatku naliczonego, wynikającego z faktury VAT w miesiącu poprzedzającym otrzymanie faktury, jeżeli fakturę wystawiono w tym miesiącu. W razie zaś, gdy decyzje już zostały wydane, zalecające skorzystanie z możliwości przewidzianych w art. 31 ustawy o zobowiązaniach podatkowych bądź też w art. 155 Kpa.