Optyk okularowy - dyplom mistrzowski

Dyplom mistrzowski

Bezterminowy

5 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji

Syntetyczna charakterystyka efektów uczenia się

Osoba posiadająca kwalifikację rynkową "Optyk okularowy - dyplom mistrzowski" jest gotowa do samodzielnego wykonania i naprawy okularów oraz pomocy wzrokowych, pomiarów ostrości widzenia, dobierania mocy optycznej soczewek. Posługuje się sprzętem niezbędnym do wykonania pomiarów oftalmicznych, ustala parametry okularów i pomocy wzrokowych, biorąc pod uwagę zlecenie specjalisty oraz preferencje klienta. W ramach swoich działań zawodowych osoba ta jest gotowa do wykonania zarówno okularów korekcyjnych, wieloogniskowych (m.in. progresywnych, wspierających akomodację, trójogniskowych), przeciwsłonecznych, ochronnych, jak i pomocy wzrokowych. Udziela wskazówek klientowi oraz dopasowuje wykonane okulary i pomoce wzrokowe do jego potrzeb. Mistrz w kwalifikacji rynkowej "Optyk okularowy - dyplom mistrzowski" jest gotowy do samodzielnego wykonywania zadań zawodowych oraz prowadzenia działalności gospodarczej, w tym stosowania odpowiednich przepisów prawa, planowania i wdrażania działań marketingowych, wdrażania usprawnień technicznych i organizacyjnych, prowadzenia dokumentacji firmy. Odpowiada za podlegający mu personel i za organizację pracy w zespole, planuje i nadzoruje pracę zespołu oraz ocenia jakość zadań wykonywanych przez poszczególnych pracowników. Dba o przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Osoba posiadająca kwalifikację rynkową "Optyk okularowy - dyplom mistrzowski" jest także gotowa do udzielania wskazówek i doradztwa związanego z doskonaleniem zawodowym współpracowników. Stosuje zróżnicowane metody nauczania zgodne z podstawą programową i programami nauczania.

Zestaw 1. Wykonywanie i naprawa okularów korekcyjnych, ochronnych i przeciwsłonecznych oraz dobieranie mocy optycznej soczewek

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Określa wady wzroku i sposoby ich korekty na podstawie pomiaru refrakcji oczu

- omawia nieprawidłowości anatomiczne i fizjologiczne układu wzrokowego, wpływ nieprawidłowości układu wzrokowego na jakość widzenia oraz rodzaje wad wzroku,

- charakteryzuje budowę narządu wzroku,

- omawia funkcje poszczególnych części oka, cechy oka miarowego oraz wady wzroku,

- przeprowadza pomiary ostrości widzenia, a także refrakcji oczu przy pomocy metody obiektywnej (np. autorefraktrometr) i subiektywnej (kaseta okulistyczna, oprawa próbna, foropter, tablica z optotypami),

- interpretuje oraz weryfikuje zapisy korekcji (np. przeliczenie mocy ze względu na zmianę odległości wierzchołkowej),

- na podstawie przeprowadzonych pomiarów i zapisów zlecenia dobiera parametry soczewek okularowych (indeks, średnica i wypukłość) oraz odpowiednie oprawy okularów uwzględniając parametry soczewek okularowych.

Dokonuje pomiarów oftalmicznych okularów

- rozpoznaje symbole i oznaczenia stosowane w oftalmice,

- kontroluje parametry fizyczne soczewek okularowych i kontaktowych,

- przestrzega zasad tworzenia zapisu równoważnego soczewek sfero-cylindrycznych,

- wykorzystuje prawa optyki geometrycznej do obliczania wielkości charakterystycznych soczewek,

- dobiera przyrządy i urządzenia do wykonywania pomiarów oftalmicznych,

- wykonuje pomiary mocy soczewek, wyznacza osie cylindra i środki optyczne soczewek, kierunek i moc pryzmy, rozstaw źrenic, kąt pantoskopowy, kąt nachylenia tarcz oprawy, odległość wierzchołkową,

- oblicza wartości decentracji pryzmatycznej w soczewkach okularowych na podstawie recepty i wyznacza położenie głównego punktu refrakcyjnego,

- wykonuje pomiary oftalmiczne okularów za pomocą: sferometru, oftalmometru, dioptriomierza lunetowego i elektronicznego, grubościomierza, kasety okulistycznej, tablic testowych,

- wykorzystuje systemy wideocentracji w celu ustalenia parametrów dla soczewek wieloogniskowych (np. progresywnych).

Dokonuje pomiarów parametrów wzroku

- dokonuje pomiaru krzywizny rogówki za pomocą autorefraktokeratometru lub oftalmometru Javala,

- dokonuje pomiaru pola widzenia za pomocą perymetru komputerowego,

- dokonuje pomiaru ciśnienia śródgałkowego za pomocą tonometru bezdotykowego,

- dokonuje pomiaru widzenia stereoskopowego za pomocą stereometru i testów, np. testu muchy, testu motyla.

Wykonuje okulary korekcyjne, wieloogniskowe (dwuogniskowe, trójogniskowe, biurowe, progresywne, wspierające akomodację) ochronne i przeciwsłoneczne

- rozpoznaje rodzaje soczewek okularowych oraz określa ich zastosowanie,

- omawia typy i konstrukcje soczewek wieloogniskowych (dwuogniskowych, trójogniskowych, biurowych, progresywnych, wspierających akomodację),

- rozróżnia materiały konstrukcyjne i rodzaje opraw okularowych,

- dobiera oprawy okularowe zgodnie z zasadami optyki, fizjologii widzenia i estetyki,

- omawia zasady obróbki cieplnej opraw okularowych i jej wpływ na właściwości zastosowanych materiałów,

- optymalizuje soczewki okularowe poprzez dobór minimalnej średnicy, materiału lub konstrukcji soczewki,

- dobiera rodzaje uszlachetnień soczewek okularowych (bezbarwnych, barwionych i fotochromatycznych) oraz narzędzia, urządzenia i maszyny potrzebne do wykonania okularów,

- przestrzega zasad oznakowania soczewek okularowych podczas wykonywania okularów oraz zasad centrowania soczewek okularowych z uwzględnieniem decentracji poziomej i pionowej,

- wykonuje obróbkę soczewek okularowych z zastosowaniem maszyn, urządzeń i narzędzi,

- osadza soczewki okularowe z zastosowaniem narzędzi do montażu,

- stosuje i kontroluje wartości odchyleń dopuszczalne w procesie wykonywania okularów.

Sprawdza i dopasowuje okulary oraz udziela wskazówek w zakresie korzystania z okularów i soczewek kontaktowych

- reguluje i modeluje okulary,

- ocenia i weryfikuje jakość wykonania okularów,

- udziela klientowi wskazówek w zakresie korzystania z okularów,

- omawia zasady higieny i bezpiecznego użytkowania soczewek kontaktowych.

Naprawia okulary korekcyjne, ochronne i przeciwsłoneczne

- rozpoznaje typ usterki,

- dobiera narzędzia i technologie do naprawy okularów,

- wykonuje czynności związane z naprawą okularów (klejenie, lutowanie, spawanie, zgrzewanie) oraz ich regulacją i konserwacją,

- dokonuje wymiany elementów opraw okularowych (nanośniki, zauszniki, fronty opraw).

Zestaw 2. Wykonywanie i naprawa pomocy wzrokowych

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Dokonuje oceny potrzeb klienta w zakresie pomocy wzrokowych

- omawia różne rodzaje pomocy wzrokowych,

- przeprowadza wywiad z klientem mający na celu rozpoznanie potrzeb klienta, dotyczący np. sytuacji zdrowotnej klienta, wykonywanego zawodu lub hobby,

- odczytuje zapisy zlecenia i na ich podstawie proponuje pomoce wzrokowe z uwzględnieniem potrzeb i możliwości klienta (np. finansowych),

- zamawia pomoce wzrokowe.

Dokonuje pomiarów oftalmicznych pomocy wzrokowych

- wykonuje przeliczenia parametrów układów optycznych w pomocach wzrokowych,

- omawia symbole i oznaczenia stosowane w układach optycznych,

- oblicza wielkości charakterystycznych soczewek, wykorzystując prawa optyki geometrycznej (np. ogniskową),

- przygotowuje rysunek w celu wyznaczenia położenia i wielkości obrazów tworzonych przez układy optyczne,

- ustawia punkty optyczne zgodnie z osią widzenia,

- dokonuje pomiarów oftalmicznych pomocy wzrokowych za pomocą: sferometru, oftalmometru, dioptriomierza lunetowego i elektronicznego, tablic testowych.

Wykonuje pomoce wzrokowe (lupa, okulary lupowe, lornetkowe i stenopeiczne)

- rozróżnia materiały konstrukcyjne i rodzaje pomocy wzrokowych,

- rozpoznaje rodzaje soczewek stosowane w przygotowaniu pomocy wzrokowych,

- dobiera oprawy okularowe konieczne do stworzenia pomocy wzrokowej (okulary lupowe i lornetkowe),

- dobiera rodzaje soczewek w celu stworzenia układów optycznych wolnych od aberracji sferycznych i chromatycznych,

- wykonuje obróbkę soczewek z zastosowaniem maszyn, urządzeń i narzędzi,

- osadza soczewki z zastosowaniem narzędzi do montażu,

- wykonuje centrowanie soczewek z uwzględnieniem decentracji poziomej i pionowej,

- stosuje i kontroluje wartości odchyleń dopuszczalne w procesie wykonywania pomocy wzrokowych.

Sprawdza i dopasowuje pomoce wzrokowe oraz udziela wskazówek w zakresie korzystania z nich

- dopasowuje i reguluje ustawienia pomocy wzrokowej,

- ocenia jakość wykonania pomocy wzrokowej,

- udziela klientowi wskazówek w zakresie korzystania z pomocy wzrokowych.

Naprawia pomoce wzrokowe (lupa, okulary lupowe, lornetkowe i stenopeiczne)

- rozpoznaje typ usterki pomocy wzrokowej,

- dobiera narzędzia i technologie do naprawy pomocy wzrokowych,

- wykonuje czynności związane z naprawą pomocy wzrokowych (klejenie, lutowanie, spawanie, zgrzewanie) oraz ich regulacją i konserwacją.

Zestaw 3. Prowadzenie działań związanych z funkcjonowaniem w przedsiębiorstwie

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Nadzoruje przestrzeganie zasad BHP oraz przepisów prawa dotyczących ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

- wyjaśnia pojęcia związane z BHP, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią oraz zasady stosowania środków ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych,

- objaśnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce,

- omawia prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie BHP oraz skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka,

- wskazuje przykładowe zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z niewłaściwym wykonywaniem zadań zawodowych, z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy,

- wskazuje zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia,

- organizuje stanowiska pracy oraz proces technologiczny zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

Stosuje zasady prowadzenia działalności gospodarczej

- wyjaśnia pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej,

- omawia przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego w zakresie wykonywanych zadań zawodowych,

- wskazuje przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży związanej z wykonywanymi zadaniami zawodowymi, omawia występujące między nimi powiązania oraz metody analizy skuteczności działań prowadzonych przez te przedsiębiorstwa,

- uzasadnia znaczenie inicjowania wspólnych przedsięwzięć z różnymi przedsiębiorstwami z branży oraz podejmowania działań marketingowych prowadzonej działalności gospodarczej,

- wyjaśnia zasady przygotowywania dokumentacji i prowadzenia korespondencji niezbędnej do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej i ilustruje je przykładami,

- wskazuje urządzenia biurowe oraz programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej,

- objaśnia zależności w kosztach i przychodach prowadzonej działalności gospodarczej,

- monitoruje stan zasobów materialnych (materiałów i urządzeń) oraz zasobów personalnych niezbędnych do wykonania produktów i usług.

Zestaw 4. Organizowanie pracy w zespole i doskonalenie zawodowe pracowników

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Organizuje instruktaż i doradztwo związane z doskonaleniem wewnątrzzakładowym

- wyjaśnia zagadnienia z obszaru psychologii i pedagogiki dotyczące uczenia się w procesie pracy, motywowania współpracowników i uczniów do nauki oraz rozwiązywania problemów dydaktycznych i interpersonalnych,

- określa cele kształcenia w procesie praktycznej nauki zawodu zgodnie z podstawą programową i programem nauczania oraz zakres doskonalenia zawodowego,

- omawia zasady doboru metod nauczania do treści nauczania, możliwe do zastosowania narzędzia pomiaru dydaktycznego oraz kryteria oceniania uczącego się;

- dobiera środki dydaktyczne do treści nauczania,

- wyjaśnia zasady prowadzenia dokumentacji niezbędnej do szkolenia zawodowego.

Organizuje pracę zespołu

- uzasadnia znaczenie planowania i nadzorowania pracy zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań, odwołując się do własnych doświadczeń,

- omawia zasady doboru osób do wykonania przydzielonych zadań oraz rolę osoby organizującej pracę w zespole (takie jak ocena jakości wykonania przydzielonych zadań, dążenie do poprawy warunków i jakości pracy),

- podaje przykłady właściwego i niewłaściwego kierowania wykonywaniem przydzielonych zadań,

- wyjaśnia zasady komunikowania się ze współpracownikami oraz uzasadnia znaczenie przestrzegania zasad kultury i etyki.

Szczegółowe wymagania dotyczące walidacji i podmiotów przeprowadzających walidację są określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 stycznia 2017 r. w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz. U. poz. 89 i 1607) oraz w standardzie wymagań egzaminacyjnych Związku Rzemiosła Polskiego.

Metody stosowane w walidacji

Weryfikacja efektów uczenia się wymaganych dla kwalifikacji jest przeprowadzana w dwóch etapach. Etap praktyczny polega na samodzielnym wykonaniu przez kandydata zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności ujęte w zestawach efektów uczenia się 1 i 2. Etap teoretyczny (składający się z części pisemnej i ustnej) polega na udzieleniu odpowiedzi na pytania sprawdzające umiejętności określone we wszystkich zestawach efektów uczenia się.

Zasoby kadrowe - kompetencje osób przeprowadzających walidację

W skład komisji egzaminacyjnej przeprowadzającej egzamin mistrzowski wchodzi co najmniej pięć osób: przewodniczący komisji lub jego zastępca, co najmniej trzech członków komisji oraz sekretarz, który sprawuje obsługę administracyjno-biurową komisji egzaminacyjnej i nie uczestniczy ani w przeprowadzaniu egzaminu, ani w ocenianiu i ustalaniu wyniku egzaminu.

Przewodniczący komisji i jego zastępcy posiadają wykształcenie wyższe oraz co najmniej 6-letni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin.

W przypadku braku możliwości powołania przewodniczącego komisji lub zastępcy przewodniczącego komisji, którzy posiadaliby wykształcenie wyższe oraz co najmniej 6-letni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin, w szczególności w przypadku egzaminu przeprowadzanego w zawodzie unikatowym, przewodniczący komisji lub zastępcy przewodniczącego komisji posiadają:

wykształcenie średnie lub średnie branżowe i tytuł mistrza w zawodzie, którego dotyczy egzamin, lub w zawodzie wchodzącym w zakres tego zawodu oraz co najmniej 3-letni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin, lub zawodu wchodzącego w zakres tego zawodu, po uzyskaniu tytułu mistrza albo

wykształcenie średnie lub średnie branżowe i tytuł technika w zawodzie, którego dotyczy egzamin, lub w zawodzie wchodzącym w zakres tego zawodu oraz co najmniej 6-letni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin, lub zawodu wchodzącego w zakres tego zawodu, po uzyskaniu tytułu technika, albo

wykształcenie zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe i tytuł mistrza w zawodzie unikatowym, którego dotyczy egzamin, oraz co najmniej 6-letni okres wykonywania zawodu, po uzyskaniu tytułu mistrza.

Członkowie komisji posiadają:

wykształcenie co najmniej zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe i tytuł mistrza w zawodzie, którego dotyczy egzamin, lub w zawodzie wchodzącym w zakres tego zawodu oraz co najmniej 3-letni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin, lub zawodu wchodzącego w zakres tego zawodu, po uzyskaniu tytułu mistrza albo

wykształcenie co najmniej średnie lub średnie branżowe i tytuł technika w zawodzie, którego dotyczy egzamin, lub w zawodzie wchodzącym w zakres tego zawodu oraz co najmniej 6-letni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin, lub zawodu wchodzącego w zakres tego zawodu, po uzyskaniu tytułu technika.

Przewodniczący komisji, zastępcy przewodniczącego komisji oraz członkowie komisji posiadają przygotowanie pedagogiczne wymagane od nauczycieli, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967 i 2245), lub ukończony kurs pedagogiczny wymagany od instruktorów praktycznej nauki zawodu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2018 r. poz. 1457, 1560, 1669 i 2245), obowiązujących przed dniem 1 września 2017 r, oraz art. 120 ust. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996, 1000, 1290, 1669 i 2245). Przewodniczącym komisji, zastępcami przewodniczącego komisji oraz członkami komisji mogą być także osoby, które są wpisane do ewidencji egzaminatorów, o której mowa w art. 9c ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, w zakresie przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie.

Sekretarze komisji są wyznaczani spośród pracowników organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, posiadających co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe oraz co najmniej 2-letni staż pracy w organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła. Osoby wchodzące w skład komisji są obowiązane ukończyć szkolenie zorganizowane przez izbę rzemieślniczą.

Sposób prowadzenia walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne niezbędne do prawidłowego prowadzenia walidacji

- etap praktyczny egzaminu mistrzowskiego przeprowadza się u pracodawców w salonach optycznych zapewniających warunki organizacyjne i techniczne niezbędne do wykonania przez zdającego zadań egzaminacyjnych,

- w trakcie przeprowadzania etapu praktycznego egzaminu każdy zdający pracuje przy osobnym stanowisku pracy; nadzór nad wykonywaniem przez zdającego zadań egzaminacyjnych etapu praktycznego egzaminu sprawuje co najmniej dwóch członków zespołu egzaminacyjnego wyznaczonych przez przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego,

- czas etapu praktycznego nie może być krótszy niż 120 minut i nie dłuższy niż 24 godziny, łącznie w ciągu 3 dni,

- czas części pisemnej nie może być krótszy niż 45 minut i nie dłuższy niż 210 minut,

- czas części ustnej etapu teoretycznego nie może być dłuższy niż 30 minut.

Warunki organizacyjne i materialne niezbędne do przeprowadzenia egzaminu praktycznego

Stanowiska egzaminacyjne etapu praktycznego muszą spełniać warunki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej oraz być wyposażone w: systemy szlifierskie (szablonowy lub bezszablonowy oraz szlifierka ręczna), urządzenia pomiarowe (dioptriomierz, pupilometr elektroniczny, przyrządy i urządzenia oftalmiczne), polaryskop, podgrzewacz do opraw, zestaw narzędzi ręcznych do profilowania opraw i obłamywania szkieł, źrenicówkę, skalę Tabo, pisaki wodoodporne, zestaw do lutowania, wiertarkę z zestawem wierteł i frezów, polerkę z zestawem past polerskich, materiały do czyszczenia szkieł, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, środki ochrony indywidualnej, apteczkę.

Kwalifikację rynkową "Optyk okularowy - dyplom mistrzowski" mogą uzyskać osoby, które z wynikiem pozytywnym zdały egzamin mistrzowski. Ogólne wymagania i warunki uzyskania kwalifikacji określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 stycznia 2017 r. w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych. Do egzaminu mistrzowskiego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która spełnia jeden z następujących warunków:

- posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie, w którym zdaje egzamin, a także:

- - co najmniej 3-letni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego albo

- - co najmniej 6-letni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, łącznie przed uzyskaniem i po uzyskaniu tytułu zawodowego,

- posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz co najmniej 6-letni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej,

- posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej 3-letni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego,

- posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu mistrza,

- posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r, dających wykształcenie średnie albo średnie branżowe i kształcących w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej 2-letni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego,

- posiada dyplom ukończenia szkoły wyższej na kierunku lub w specjalności w zakresie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego.

Nie rzadziej niż raz na 10 lat