Rachunkowe i podatkowe aspekty komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego
Proces komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego i przekształcenie w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa oznacza dla przekształcanego przedsiębiorstwa konieczność wykonania wielu zadań realizowanych zarówno przed dokonaniem aktu komercjalizacji, jak i po nim. Są to czynności, które w znacznym stopniu należą do obowiązków wykonywanych przez służby finansowo-księgowe komercjalizowanego przedsiębiorstwa. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżyć Czytelnikom pewne zagadnienia związane z procesem komercjalizacji. Nie wyczerpuje wszystkich kwestii dotyczących przedmiotowego zagadnienia, jest jedynie wstępem do dalszych rozważań.
Anna Waśko
biegły rewident
Komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego jest to przekształcenie w całości przedsiębiorstwa państwowego lub komunalnego w spółkę akcyjną lub spółkę z o.o. prawa handlowego, zgodnie z zapisami ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W wyniku komercjalizacji powstaje jednoosobowa spółka Skarbu Państwa. Spółka wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa państwowego, bez względu na charakter prawny tych stosunków.
Oznacza to, że przy komercjalizacji obowiązuje zasada sukcesji uniwersalnej, a w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa nie następuje utworzenie nowego podmiotu prawnego, tylko zmiana kształtu prawnego podmiotu już istniejącego.
Jaki jest cel komercjalizacji?
W założeniu przyjmuje się, że celem komercjalizacji jest usprawnienie obrotu gospodarczego, polegające na ujednoliceniu zasad działalności przedsiębiorstw państwowych z tymi, na których opierają się prywatne podmioty gospodarcze. Skomercjalizowane przedsiębiorstwo sprawniej reaguje na sytuacje rynkowe i działania konkurencji, łatwiej pozyskuje zewnętrzne źródła finansowania.
Przedsiębiorstwo państwowe z reguły ma ograniczony dostęp do kapitału, np. nie może emitować obligacji zabezpieczonych majątkiem. Sytuacja ta zmienia się w przypadku przekształcenia.