Koszty rozliczane w czasie

Rozdział I

Zasady rozliczania kosztów w czasie stosują podatnicy prowadzący księgi rachunkowe oraz księgę przychodów i rozchodów. W przypadku prowadzenia księgi przychodów i rozchodów podatnik ma możliwość wyboru metody rozliczania kosztów w czasie. O tym wyborze nie musi informować urzędu skarbowego. Jest jednak zobowiązany do konsekwentnego stosowania raz wybranej metody. Wybór dotyczy księgowania kosztów zaliczanych do kategorii "pozostałe wydatki" ujmowanych w kolumnie 13 księgi. Wybór ogranicza się do dwóch metod: memoriałowej i kasowej, zwanej również uproszczoną albo podstawową. Nazewnictwa tych metod nie doszukamy się jednak w przepisach podatkowych - posługuje się nimi praktyka.

Podatnicy prowadzący księgi podatkowe mają obowiązek stosowania w roku podatkowym, przy księgowaniu kosztów uzyskania przychodów, tylko jednej wybranej przez siebie zasady, tj. kasowej lub memoriałowej.

(Wyrok NSA z 20 grudnia 2005 r., sygn. akt II FSK 124/2005)

Podatnik zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych nie ma możliwości wyboru metody księgowania kosztów. W tym przypadku ustawodawca narzucił memoriałową kwalifikację kosztów. Najogólniej rzecz ujmując polega to na rozliczaniu kosztów w okresie, jakiego one dotyczą.

W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki osobowej (cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej) podatnikiem nie jest spółka, tylko każdy wspólnik odrębnie. Jednak ewidencję należy prowadzić jedną dla całej spółki (wszystkich wspólników) - a nie dla każdego osobno. Oznacza to, że podjęcie decyzji o prowadzeniu księgi podatkowej lub ksiąg rachunkowych dla spółki powoduje wybór określonych zasad rozliczania kosztów w czasie dla wszystkich wspólników.

1. Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Decyzję o wyborze sposobu ewidencjonowania kosztów w księdze podatkowej podejmuje przedsiębiorca. Możliwość ta wynika z § 17 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 152, poz. 1475 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, przy ewidencjonowaniu wydatków innych niż zakup materiałów podstawowych i towarów handlowych należy uwzględnić zasady określone w art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym podatnik dokonuje zapisów w księdze wydatków poniesionych (art. 22 ust. 4 updof) bądź wydatków dotyczących danego okresu (art. 22 ust. 6 updof).