Dokumenty uznane za faktury

Rozdział II

Joanna Dmowska

ekspert w zakresie VAT

Podatnicy VAT są zobowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Wyjątek stanowią sytuacje, w których nabywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Wówczas fakturę wystawia się na żądanie tej osoby.

Przepisy określają rodzaje dokumentów, które mimo że nie są fakturami, to do celów rozliczeń VAT są za takie uznawane. Wykaz tych dokumentów określają § 17 i 18 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

1. Rachunki

Przepisy w zakresie VAT nie regulują zasad wystawiania rachunków. Rozporządzenie w sprawie faktur określa jedynie, że rachunki wystawiają podatnicy, którzy nie są zobowiązani do wystawiania faktur VAT. Dlatego w tej kwestii należy odnieść się do przepisów Ordynacji podatkowej. Według art. 87 § 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są zobowiązani na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi. Analiza tego przepisu wskazuje, że:

● rachunek dokumentuje czynność sprzedaży towarów lub wykonania usługi; gdy nie dochodzi do to tego rodzaju czynności, to rachunek nie może być wystawiony,

● obowiązek wystawiania rachunków dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą; pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 9 Ordynacji podatkowej, w świetle którego przez działalność gospodarczą rozumie się każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców.