Kiedy umowa zlecenia może zostać uznana za umowę o pracę

Rozdział 3

Joanna Krawczyk

doradca podatkowy

Z umową o pracę mamy do czynienia wtedy, gdy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Natomiast pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. W przypadku gdy strony zawrą inną umowę niż umowa o pracę, a świadczenie pracy będzie odbywało się w warunkach właściwych stosunkowi pracy, takie zatrudnienie zostanie uznane za zawarcie umowy o pracę. Nazywanie takiej umowy inną umową niż umowa o pracę i stosowanie do niej innych przepisów niż do umowy o pracę będzie potraktowane jak obejście prawa. Nie ma więc znaczenia nazwa umowy. O tym, z jaką umową mamy w danej sytuacji do czynienia, decydują warunki, w jakich praca jest wykonywana.

Z orzecznictwa:

● Zatrudnienie nie musi mieć charakteru pracowniczego. Praca może być świadczona także na podstawie umów cywilnoprawnych. (...) W ocenie Sądu, sposób wykonywania przez strony zobowiązań wskazuje na cywilnoprawny charakter ich podstawy. Kontrola wykonywanych przez powódkę czynności mieściła się w granicach cywilnoprawnego świadczenia usług. Polegała na kontrolowaniu przepisanych tekstów i "dbaniu o to, aby w ramach zakreślonego jej limitu czasowego, przepisywała ona maksymalnie dużo brudnopisów". O rodzaju zawartej umowy decyduje jednak przede wszystkim zgodny zamiar stron. Wiesława S. była emerytką i zatrudnienie stanowiło dla niej dodatkowe źródło zarobkowania przy stałych i pewnych dochodach z ubezpieczenia społecznego. Na cywilnoprawny charakter jej zatrudnienia wskazuje także rodzaj pracy. Maszynopisanie nie wymaga zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Przeciwnie, na ogół, na co wskazuje liczba i treść ogłoszeń, podstawy wykonywania usług tego rodzaju nie musi stanowić umowa o pra cę. W ramach zasady swobody umów (art. 353 k.c.) dopuszczalne jest zatrudnienie na podstawie umowy wybranej przez kontrahentów (wyrok Sądu Najwyższego z 9 grudnia 1999 r., sygn. akt I PKN 432/99).