Rozdział II
Księgowy w firmie
1. Kwalifikacje księgowego jednostki komercyjnej
W podmiotach gospodarczych, poza podmiotami sektora finansów publicznych, obowiązują odmienne wymagania, określone innymi przepisami. Księgowość takiego podmiotu może być powierzona: 1) osobie zatrudnionej w danej jednostce na podstawie umowy o pracę, 2) podmiotowi uprawnionemu do usługowego prowadzenia rachunkowości, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz.U. z 2002 r. nr 120, poz. 1022 ze zm.).
Jeśli chodzi o kwalifikacje księgowych zatrudnianych na podstawie umowy o pracę (czy umów cywilnoprawnych), przepisy nie przewidują specjalnych wymagań. Rynek sam weryfikuje kwalifikacje takich osób. Różnego rodzaju instytucje, ze Stowarzyszeniem Księgowych na czele, organizują kursy dla księgowych, stopniując je w zależności od czasu ich trwania i stopnia trudności. Z całą pewnością kandydat do pracy w księgowości firmy komercyjnej, legitymujący się dyplomem Stowarzyszenia Księgowych w Polsce czy innej renomowanej firmy szkoleniowej, z uprawnieniami głównego księgowego czy chociażby samodzielnego księgowego, będzie miał większe szanse na zatrudnienie niż osoba bez takich kwalifikacji. Ważna jest oczywiście też praktyka, ale od czegoś trzeba zacząć. Przedsiębiorcy, poszukujący księgowych do prowadzenia księgowości ich firm, nie wymagają z reguły certyfikatu Ministra Finansów na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. Jednak posiadanie go z pewnością jest dużym atutem, ponieważ potwierdza, że osoba, która go otrzymała, powinna posiadać wymaganą wiedzę i praktykę. Certyfikat taki jest niezbędny do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych - prowadzenia biura rachunkowego, o czym w dalszej części poradnika.
1.1. Zakres obowiązków i uprawnień
Szef firmy, zatrudniając księgowego, a zwłaszcza głównego księgowego, określa w umowie o pracę zakres jego obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności. W dokumentach kadrowych powinien także znajdować się opis stanowiska pracy, dokładnie precyzujący zadania, które mają być realizowane w danym miejscu. Oczywiście zarówno zadania, jak i odpowiedzialność księgowych będą uzależnione od wielu czynników i mogą być w różnych jednostkach zupełnie niewspółmierne. Wszystko zależy od charakteru prawno-organizacyjnego jednostki, jej wielkości, liczby kontrahentów, liczby pracowników itp.