Materiały i ich wycena w księgach rachunkowych

Podczas działalności gospodarczej jednostki nabywają materiały, towary i usługi, aby realizować cele, do jakich zostały powołane, tj. prowadzić działalność produkcyjną, usługową lub handlową. Składniki te są wykazane w sprawozdaniu finansowym jako zapasy. Należy jednak podkreślić, że każdej kategorii dotyczą inne zasady wyceny.

W myśl zapisów ustawy o rachunkowości materiały, towary i usługi to rzeczowe aktywa obrotowe, tj.:

• nabyte w celu zużycia na własne potrzeby – materiały,

• wytworzone lub przetworzone przez jednostkę – produkty gotowe (wyroby i usługi),

• zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji – półprodukty, produkcja w toku,

• nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym – towary.

Nabywane materiały, towary i usługi mogą być zużyte zaraz po ich nabyciu lub w okresach późniejszych. Od sposobu ich zużycia zależy sposób ewidencji i wyceny, który określany jest w dokumentacji opisującej zasady rachunkowości (polityce rachunkowości).

Jednostki mogą bowiem ewidencjonować materiały i towary za pośrednictwem magazynów lub zrezygnować z ewidencjonowania materiałów i towarów za pomocą ewidencji magazynowej, stosując uproszczenia.

Definicja materiałów

Materiały są to rzeczowe składniki nabywane przez jednostkę z przeznaczeniem do zużycia jako surowce do produkcji, do wykonywania usług lub budowy nowych obiektów. Materiały przeznacza się także do zużycia na cele ogólnogospodarcze, reklamy itp.

Materiały występują w podmiotach gospodarczych pod różną postacią. Dzielimy je na kilka grup rodzajowych:

• materiały podstawowe – to materiały zużywane w procesie produkcji wyrobów gotowych w postaci surowców i półfabrykatów oraz opakowania bezpośrednie,

• materiały pomocnicze – to materiały nadające produkowanym wyrobom określoną cechę, np. kolor, narzędzia, środki czystości, materiały biurowe,

• paliwo zużywane na cele technologiczne, transportowe, opałowe – np. węgiel, koks, brykiety, olej napędowy, benzyna, gaz,

• części zamienne do maszyn i urządzeń zużywane w czasie remontów i konserwacji, a także opakowania niezwiązane bezpośrednio z wyrobami gotowymi,