Klasyfikacja nieruchomości zależy od sposobu ich wykorzystania
Często trudno określić, do jakiej kategorii należy zakwalifikować posiadane nieruchomości. Definicje ustawy o rachunkowości są jednoznaczne. Wynika z nich, że nieruchomości mogą być zaliczone do środków trwałych lub do inwestycji. W niektórych przypadkach mogą też być składnikiem zapasów. Jednak przepisy podatkowe nie zawsze traktują nieruchomości analogicznie jak przepisy rachunkowe.
Do kategorii nieruchomości, zgodnie z ustawą o rachunkowości, zaliczamy rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki, czyli np.:
● grunty,
● prawo użytkowania wieczystego gruntu,
● budowle i budynki, a także
● będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego (art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości).
Definicję nieruchomości zawiera także art. 46 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Definicje Kodeksu cywilnego i ustawy o rachunkowości są analogiczne.
Grunty według ustawy o rachunkowości oraz według obu ustaw o podatku dochodowym nie podlegają amortyzacji. Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy o rachunkowości wartość początkową środków trwałych - z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu. Oznacza to, że dla celów rachunkowości jako składnik rzeczowych aktywów trwałych należy wykazać grunty, które jednak nie podlegają amortyzacji.
Prawo podatkowe jest bardziej restrykcyjne i stwierdza, że amortyzacji nie podlegają grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów. Oznacza to, że zgodnie z ustawą o rachunkowości podatnik dokonuje odpisów od gruntów służących wydobyciu kopalin oraz od prawa wieczystego użytkowania gruntów, ale nie są one kosztami uzyskania przychodów.