Problemy z rozliczeniem VAT od sprzedaży towarów używanych

W ustawie o VAT funkcjonują dwie definicje towarów używanych, a co za tym idzie - ustawodawca przewidział dwie zasady ich opodatkowania, tj. zastosowanie zwolnienia (art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy) lub procedury marży (art. 120 ustawy). Wybór spośród nich nie jest dowolny i wymaga spełnienia warunków ustawowych.

1. Kiedy dostawa towarów używanych jest zwolniona z VAT

Pod pewnymi warunkami dostawa towarów używanych korzysta ze zwolnienia z VAT. Sprzedaż towaru używanego jest objęta zwolnieniem z opodatkowania VAT w przypadku, gdy:

● sprzedawcy nie przysługiwało przy zakupie tego towaru prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego (art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT),

● towar posiada status towaru używanego, przez który należy rozumieć ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel (art. 43 ust. 2 ustawy o VAT).

Jak z tego wynika, aby dostawa towaru używanego korzystała ze zwolnienia z opodatkowania, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

● przedmiotem sprzedaży jest ruchomość,

● sprzedawca używał towaru, który stanowi przedmiot sprzedaży,

● okres używania tego towaru wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania nim jak właściciel,

● sprzedawcy przy zakupie tego towaru nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego.

1.1. Czy warunek co najmniej półrocznego używania towaru jest zgodny z dyrektywą

Zastosowanie zwolnienia z VAT do dostawy towarów używanych znajduje swoją podstawę w art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, który stanowi, że państwa członkowskie zwalniają z opodatkowania dostawy towarów, przy których nabyciu lub wykorzystaniu VAT nie podlegał odliczeniu zgodnie z art. 176. Sformułowany w polskiej ustawie o VAT warunek, według którego dostawa towarów używanych jest zwolniona z VAT dopiero wówczas, gdy podatnik faktycznie używał towaru przez co najmniej pół roku, wykracza poza treść art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, która jako jedyny warunek zwolnienia wymienia brak prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towaru na podstawie art. 176. Oznacza to, że przepisy ustawy o VAT, w zakresie, w jakim uzależniają zastosowanie zwolnienia z VAT do dostawy towaru od półrocznego okresu jego używania, są niezgodne z unijną dyrektywą. Tak też uznał NSA w wyroku z 28 lutego 2013 r. (sygn. akt I FSK 627/12). Orzekł on, że: