Faktury

Przewodnik po nowych dokumentach VAT

1. Kto i kiedy wystawia fakturę

Zasada nr 1. Prawo i obowiązek wystawienia faktury ma podatnik, który został zarejestrowany przez naczelnika urzędu skarbowego jako "podatnik VAT czynny". Zobowiązanym do wystawienia faktury jest również każdy podmiot dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy nowego środka transportu. Od 1 stycznia 2013 r. fakturę może również wystawić podatnik zarejestrowany jako "podatnik VAT zwolniony".

Zasada nr 2. Podatnik VAT ma obowiązek wystawienia faktury, która potwierdza dokonanie sprzedaży towarów i usług, w sytuacji gdy:

● miejscem opodatkowania czynności jest terytorium naszego kraju (art. 106 ust. 1 ustawy),

● miejsce opodatkowania czynności znajduje się poza terytorium kraju, a podatnik dla tej czynności nie jest zidentyfikowany dla podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze (art. 106 ust. 2 ustawy).

Zasada nr 3. W obrocie krajowym obowiązek wystawienia faktury nie wystąpi, jeśli sprzedaż została dokonana na rzecz osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej (art. 106 ust. 4 ustawy). Faktura jest wystawiana dopiero na żądanie tych osób.

Wyłączenia tego nie stosuje się w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu, które w każdym przypadku muszą być potwierdzone fakturami (art. 106 ust. 5 ustawy).

Zasada nr 4. Jeżeli przed wydaniem towaru albo wykonaniem usługi podatnik otrzymał, od podmiotu innego niż osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, część należności (np. przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę na poczet dostawy towaru lub świadczenia usługi), to również ma obowiązek wystawienia faktury, która potwierdza otrzymanie tej części należności.

Przedstawione zasady, mające charakter ogólny, wynikają z art. 106 ustawy o VAT. Natomiast szczegółowe zasady wystawiania faktur określa rozporządzenie Ministra Finansów z 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług - Dz.U. z 2011 r. Nr 68, poz. 360; ost.zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 1428, zwane dalej "rozporządzeniem". Z dniem 1 stycznia 2013 r. treść tego rozporządzenia została w istotnym zakresie znowelizowana na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 grudnia 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług - Dz.U. z 2012 r. poz. 1428. Nowelizacja ta była spowodowana koniecznością implementowania zmian wprowadzonych dyrektywą Rady 2010/45/UE z 13 lipca 2010 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania (Dz. Urz. UE L 189 z 22.07.2010, str. 1). Efektem tych zmian są uproszczenia sposobu wystawiania faktur. Ich zastosowanie nie wymaga natychmiastowej zmiany sposobu fakturowania. Tylko nieliczne zmiany mają charakter obligatoryjny, ale ich wdrożenie nie powinno nastręczać przedsiębiorcom trudności. Najistotniejsze dla podatników zasady fakturowania, tzn. dotyczące elementów, które powinny być zawarte w fakturach, terminów wystawiania faktur oraz zasad ich korygowania, zmieniły się w niewielkim tylko zakresie, o czym szczegółowo mowa będzie dalej.