Jak rozliczać i dokumentować świadczenia kompleksowe
Ustalenie, czy dana transakcja składająca się z kilku elementów stanowi świadczenie kompleksowe, czy też poszczególne jej elementy są samodzielnymi świadczeniami, ma istotne znaczenie dla rozliczenia VAT. To przedmiot opodatkowania (rodzaj towaru lub usługi) decyduje np. o zastosowaniu określonej stawki VAT czy o sposobie wyznaczenia daty powstania obowiązku podatkowego. W praktyce ustalenie, czy kilka świadczeń może stanowić świadczenie kompleksowe, czy są to świadczenia odrębne, stanowi nie lada wyzwanie dla podatników VAT, gdyż ani przepisy krajowe, ani przepisy unijne nie regulują wprost tego problemu. Z tych powodów rozliczanie VAT od świadczeń kompleksowych jest jednym z trudniejszych zagadnień dotyczących VAT.
Dla VAT, co do zasady, każda transakcja powinna być uznawana za odrębną i niezależną czynność. Jednak z drugiej strony transakcja składająca się z kilku elementów, tworzących jedno świadczenie w aspekcie ekonomicznym (świadczenie kompleksowe), nie powinna być sztucznie rozdzielana w celu opodatkowania VAT.
Problem polega jednak na zdefiniowaniu świadczenia kompleksowego. Jak uznał ETS w wyroku z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 pomiędzy Card Protecion Plan Ltd (CPP) a Commissioners of Customs and Excise (Wielka Brytania): Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeśli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej.
Jak już zostało wspomniane, ani przepisy ustawy o VAT, ani unijne regulacje nie wskazują wprost, w jakich okolicznościach świadczenia powiązane należy uznać za kompleksowe, czyli takie, gdzie jedna z czynności ma charakter czynności podstawowej, a inne stanowią czynności pomocnicze, niezbędne do wykonania czynności podstawowej. Gdy czynności nie możemy zaklasyfikować jako kompleksowych, to mamy do czynienia z kilkoma świadczeniami, które chociaż są ze sobą powiązane, jednak związek ten nie jest nierozerwalny, wobec czego świadczenia te należy uznać za rozłączne.
1.1. Usługa transportu przy dostawie towarów
PROBLEM
Hurtownia artykułów instalacyjno-sanitarnych wraz z dostawą zamówionych towarów świadczy we własnym zakresie na rzecz niektórych odbiorców odpłatną usługę transportową. W którym momencie należy ustalić datę powstania obowiązku podatkowego dla usługi transportu towarów handlowych?