Kiedy pracodawca ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracownikowi

naruszenie dóbr osobistych, odpowiedzialność, pracodawca, roszczenie

Ustawodawca uregulował przypadki naruszenia dóbr osobistych w przepisach Kodeksu cywilnego, w sposób szczególny traktując uszkodzenie ciała i wywołanie rozstroju zdrowia, a odrębnie pozostałe przypadki naruszenia tych dóbr. Postępowanie w tym zakresie prowadzą sądy pracy, jako w sprawach o roszczenia związane ze stosunkiem pracy (postanowienie Sądu Najwyższego z 20 maja 1988 r., sygn. akt I PZ 11/88).

Uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia

Uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia najczęściej ma miejsce w przypadku choroby zawodowej lub wypadku przy pracy. Dobra osobiste pracownika są traktowane w sposób szczególny, a odpowiedzialność za ich naruszenie istnieje w każdym przypadku ponoszenia odpowiedzialności przez pracodawcę za zdarzenie wywołujące krzywdę. Często odpowiedzialność ta istnieje niezależnie od stopnia winy i jej istnienia po stronie pracodawcy-sprawcy. Podstawą jest bowiem ponoszenie przez pracodawcę odpowiedzialności za krzywdę, co może w pewnych sytuacjach być związane z odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka, a taki przypadek wyklucza w ogóle badanie istnienia winy.

Krzywda, czyli szkoda niemajątkowa, dotycząca naruszenia dóbr osobistych, sprowadza się najczęściej do nietykalności cielesnej pracownika lub do jego negatywnych przeżyć psychicznych w postaci np. cierpień psychicznych, bólu fizycznego, stresu, depresji czy zeszpecenia ciała. Ma to znaczenie dla obowiązków dowodowych po stronie pracownika, który w razie ewentualnego sporu sądowego jest traktowany jak równorzędny partner. Niezbędne ze strony pracownika jest wtedy wykazanie związku przyczynowego między zdarzeniem powodującym krzywdę a samą krzywdą oraz wykazanie wysokości należnego zadośćuczynienia. Pracownik powinien udowodnić, że konkretne zdarzenie jest wynikiem zaniedbania ze strony pracodawcy. W przypadku odpowiedzialności na zasadzie winy, jej rodzaj nie ma znaczenia dla zaistnienia odpowiedzialności pracodawcy. Może to być przypadek zarówno umyślnego, jak i nieumyślnego zaniedbania pracodawcy, np. nieprzeprowadzenie niezbędnej naprawy narzędzi pracy we właściwym czasie, niekonserwowanie urządzeń, niewłaściwe zamontowanie urządzenia na hali produkcyjnej, niezaopatrzenie pracowników w odzież ochronną itp.