Odpowiedzialność pracodawcy i pracownika za wyrządzenie szkody osobie trzeciej
Pracownik, realizując swoje obowiązki, może wyrządzić swoim działaniem bądź zaniechaniem szkodę osobie trzeciej. Do jej naprawienia zobowiązany jest, co do zasady, tylko pracodawca, któremu względem pracownika przysługuje roszczenie regresowe z tego tytułu. Obowiązek odszkodowawczy będzie natomiast obciążał pracownika w sytuacji, gdy spowoduje szkodę umyślnie oraz gdy nie ma ona związku z wykonywaniem przez niego obowiązków pracowniczych.
Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy za szkodę, którą pracownik wyrządził osobie trzeciej przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych nawiązuje do zasady, że to pracodawca ponosi ryzyko związane z prowadzeniem działalności. Zasada ryzyka pracodawcy sformułowana jest w art. 117 § 2 Kodeksu pracy (dalej k.p.), zgodnie z którym pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka. Uwzględniając nierówność stron w stosunku pracy, ustawodawca wprowadził instrumenty ograniczające do minimum odpowiedzialność pracownika z tytułu szkody wyrządzonej osobie trzeciej przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych.
1. Konstrukcja prawna odpowiedzialności
Odpowiedzialność stron stosunku pracy za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej reguluje art. 120 k.p. Zgodnie z jego brzmieniem, w razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej, zobowiązany do jej naprawienia jest wyłącznie pracodawca. Powyższy przepis wyłącza zatem odpowiedzialność pracownika na podstawie przepisów prawa cywilnego o odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych wobec osoby trzeciej za wyrządzoną szkodę (art 417-421, art. 430, art. 474 Kodeksu cywilnego). Można zatem stwierdzić, że art. 120 § 1 k.p. reguluje zagadnienie z zakresu prawa cywilnego przez wyłączenie roszczenia, jakie przysługuje osobie poszkodowanej na podstawie prawa cywilnego w stosunku do sprawcy szkody, którym jest pracownik. Zatem fakt, że osoba fizyczna jest pracownikiem, powoduje wyłączenie możliwości skierowania przeciwko niemu bezpośrednich roszczeń od poszkodowanej osoby trzeciej przy spełnieniu ustawowych przesłanek. Warto w tym miejscu przywołać uzasadnienie do uchwały Sądu Najwyższego z 13 maja 1975 r. (sygn. akt III PZP 5/75, OSP 1976/7-8/135), w której sąd stwierdził, że art. 120 § 1 k.p. wprowadził istotną modyfikację zasad odpowiedzialności wynikających z przepisów Kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych, ograniczając podmiotowe uprawnienia osoby trzeciej do żądania odszkodowania wyłącznie od pracodawcy.
POTRZEBUJESZ POMOCY?
