Jak podatkowo rozliczyć darowiznę pieniężną przekazaną pracownikowi

Artykuł 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej updof stanowi, że nie stosuje się tej ustawy do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli zatem pracownik otrzymał darowiznę od pracodawcy, to nie będzie ona podlegać po stronie pracownika opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Problemem jest jednak to, że nawet nazwanie umowy "darowizną" i przekazanie przez pracodawcę świadczenia pracownikowi nie oznacza skutecznego zawarcia i wykonania takiej umowy.

Darowizna według Kodeksu cywilnego

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku (art. 888 Kodeksu cywilnego, dalej kc). Celem darowizny jest doprowadzenie po stronie obdarowanego do przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu z jego strony. W praktyce darowizna zazwyczaj polega na przesunięciu dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego.

Przeszkodą w zawarciu umowy darowizny między pracownikiem a pracodawcą nie są zazwyczaj powody formalne. Artykuł 890 kc stanowi, że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Natomiast w praktyce okazuje się, że w odniesieniu do darowizn pieniężnych wymóg ten jest bez znaczenia. Według kc, umowa darowizny zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Nie dotyczy to jedynie sytuacji, gdy ze względu na przedmiot darowizny inne przepisy wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron. Wymóg aktu notarialnego dotyczy np. zmiany własności nieruchomości zarówno w odniesieniu do umowy sprzedaży, jak i darowizny (zob. art. 158-159 kc). Natomiast w przypadku podarowania przez pracodawcę gotówki pracownikowi nie jest potrzebny akt notarialny - umowę można zawrzeć nawet w formie ustnej. Zawierając z pracownikiem umowę darowizny pracodawca powinien pamiętać, że z umową tą wiążą się zobowiązania. Przykładowo, art. 891 kc stanowi, że darczyńca zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jeżeli szkoda została wyrządzona umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Jeżeli darczyńca opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, obdarowany może żądać odsetek za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa.