Honoraria autorskie a koszty uzyskania przychodów

Rafał Golat

radca prawny

W odniesieniu do rozliczeń podatkowych twórców i artystów, jednym z najczęściej pojawiających się problemów jest stosowanie do wynagrodzeń z tytułu twórczej lub artystycznej działalności preferencyjnej 50-procentowej stawki kosztów uzyskania przychodów (dalej: kup). Jest to kwestia szczególnie kontrowersyjna w przypadku twórców i artystów mających jednocześnie status pracowników.

Regulacja ustawowa w zakresie stosowania 50% kup do umów pracowniczych budzi wiele wątpliwości, na które nie zawsze można precyzyjnie odpowiedzieć na podstawie obowiązujących przepisów. Celem niniejszego artykułu jest m.in. wyjaśnienie podstawowych wątpliwości w tym obszarze i przedstawienie propozycji praktycznych rozwiązań.

PODSTAWA PRAWNA

● Ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), zwana dalej updof,

● Ustawa z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.), zwana dalej prawo autorskie.

Podstawa prawna w przypadku stosowania 50% kup jest złożona, gdyż stanowią ją łącznie przepisy dwóch ustaw. Główną podstawę prawną stanowi art. 22 ust. 9 pkt 3 updof, zezwalający na stosowanie 50% kup do przychodów z tytułu przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub przez nich tymi prawami. Tymi odrębnymi przepisami jest właśnie ustawa o prawie autorskim. Z zawartych w niej przepisów wynika m.in., że istotą rozporządzenia prawami autorskimi, jak również prawami pokrewnymi, jest ich przeniesienie, polegające w praktyce na tym, że od twórcy lub artysty wykonawcy prawo do wykreowanych przez nich utworów albo artystycznych wykonań nabywa inny podmiot, czyli w rozpatrywanym zakresie pracodawca. Chodzi w tym przypadku tylko o prawa majątkowe, gdyż prawa osobiste, polegające np. na decydowaniu o dokonywaniu zmian w utworze, zostają do śmierci przy twórcy (artyście), co jednak nie ma znaczenia w kontekście rozliczeń podatkowych (stosowania preferencyjnej stawki 50% kup).