Jakie są różnice między umową o pracę a umowami zlecenia i o dzieło

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, aby tylko jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353¹ ustawy - Kodeks cywilny; dalej: k.c.). Tak więc pracodawca i osoba starająca się o pracę mogą wspólnie wybrać tę formę wykonywania pracy, która będzie dla nich najkorzystniejsza - stosunek pracy lub umowę cywilnoprawną. Decydując się na współpracę na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, należy jednak zwrócić uwagę na to, aby nie zawierała ona elementów charakterystycznych dla stosunku pracy.

Zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę powinno nastąpić zgodnie z przepisami ustawy - Kodeks pracy (dalej: k.p.). Jest to dosyć mocno sformalizowana forma współpracy z pracownikiem, gwarantująca mu najwięcej uprawnień.

Przepisy Kodeksu cywilnego są zdecydowanie mniej rygorystyczne niż przepisy Kodeksu pracy i dlatego strony takich umów mają dużą swobodę w kształtowaniu ich treści, formy i czasu obowiązywania. Stanowi to niewątpliwą zaletę tych form współpracy. Jako wadę umów cywilnoprawnych zatrudnieni wskazują brak prawa zleceniobiorcy czy wykonawcy dzieła m.in. do urlopu wypoczynkowego czy ochrony przed rozwiązaniem umowy. Są to uprawnienia charakterystyczne dla umowy o pracę, wynikające z Kodeksu pracy. Trzeba jednak pamiętać, że osoby zawierające umowę cywilnoprawną mają dużą swobodę w kształtowaniu jej treści i mogą wprowadzić do niej niektóre rozwiązania zapożyczone z Kodeksu pracy. Przykładowo strony mogą w umowie zlecenia zawartej na długi okres zamieścić np. klauzulę dotyczącą przerwy urlopowej.