Badania lekarskie pracowników

Jednym z przejawów ochrony pracowników w zakresie bezpiecznych warunków pracy są obowiązkowe profilaktyczne badania lekarskie. Pracodawca nie ma prawa legalnie dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, z którego wynika brak przeciwwskazań do zatrudnienia na danym stanowisku pracy. Obowiązek przeprowadzenia badań lekarskich należy odbierać w kategoriach korzyści zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika - badania pozwalają zapobiec dopuszczeniu do pracy pracowników, którzy danej pracy nie powinni wykonywać.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do zatrudnienia go na danym stanowisku pracy.

Badania lekarskie należy zaliczyć do szczególnie istotnych środków profilaktycznych z uwagi na fakt, że pozwalają zapobiegać (przynajmniej w teorii) świadczeniu pracy przez osoby, które z uwagi na stan zdrowia nie powinny danej pracy wykonywać. Pracownik powinien mieć zatem nie tylko właściwe kwalifikacje do wykonywanej pracy rozumiane jako ogół umiejętności i kompetencji niezbędnych do świadczenia pracy - niezbędne są również właściwe kwalifikacje zdrowotne. Badania profilaktyczne stanowią więc swoisty monitoring stanu zdrowia pracowników, pozwalając na ochronę ich zdrowia, jak również - w sposób pośredni - zapewniając właściwe bezpieczeństwo współpracownikom.

Celem badań profilaktycznych jest ochrona zdrowia i życia pracownika, ograniczenie wystąpienia ryzyka związanego z wypadkami przy pracy czy wystąpienia choroby zawodowej.

Kodeks pracy nie reguluje procedury przeprowadzania badań lekarskich. Została ona unormowana szczegółowo w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (dalej: rozporządzenie o badaniach profilaktycznych). Do rozporządzenia zostały załączone wskazówki metodyczne określające zakres i częstotliwość badań profilaktycznych.