Wspólna odpowiedzialność materialna

Wspólna odpowiedzialność materialna za mienie powierzone polega na tym, że pracownik odpowiada za szkodę wspólnie z innymi pracownikami. Powstaje ona, gdy co najmniej 2 pracowników zawrze z pracodawcą na piśmie (pod rygorem nieważności) odrębną umowę określającą zasady tej odpowiedzialności.

Rygor nieważności dla zawarcia umowy o wspólnej odpowiedzialności w formie innej niż pisemna nie został co prawda wskazany w przepisach Kodeksu pracy ani w przepisach wykonawczych, jednak w orzecznictwie utrwalił się pogląd, że umowa taka niezawarta na piśmie jest nieważna. Na przykład w uchwale z 18 kwietnia 1988 r. Sąd Najwyższy uznał, że nieważna jest umowa o wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za mienie zakładu pracy powierzone im łącznie, jeżeli nie została zawarta na piśmie (III PZP 62/87, OSNC 1988/12/165, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl).

Stronami umowy są wszyscy współodpowiedzialni pracownicy (jako jedna strona) i pracodawca (jako druga strona). Umowa staje się ważna, jeżeli zgodę wyrażą wszyscy pracownicy zatrudnieni w danym miejscu. Wszelkie zmiany w składzie osobowym po stronie pracowników, np. gdy zwalnia się jeden pracownik i na jego miejsce zostaje zatrudniony inny lub nawet gdy nie zostaje zatrudniony nikt nowy, ale odchodzi jedna z osób objętych umową, powodują, że konieczne jest zawarcie nowej umowy dotyczącej odpowiedzialności materialnej. Jeśli któraś z nowo przyjętych osób nie wyrazi zgody na objęcie wspólną odpowiedzialnością, dotychczasowa umowa przestaje obowiązywać i nie wiąże już pozostałych pracowników (wyrok SN z 12 listopada 2003 r., I PK 551/02, OSNP 2004/20/348, patrz: www.ekspert3.inforlexpl).