ZALETY I WADY UMÓW CYWILNOPRAWNYCH

Jakub Kaniewski

aplikant adwokacki

l Dzieło

l Umowa agencyjna

l Kontrakt menedżerski

Czy zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, zgodnie z ogólnym przekonaniem panującym wśród osób poszukujących pracy, rzeczywiście jest korzystniejsze. Czy warto upierać się przy tej formie świadczenia pracy, niejednokrotnie tracąc szansę na wykonywanie upragnionego zawodu.

Jak wskazuje zbiorcze określenie tematu, do umów cywilnoprawnych znajdują zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z ogólną zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353¹k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Przepis ten stanowi wprost o tym, że świadczenie pracy nie musi mieć charakteru pracowniczego, a zatem dopuszcza się jej wykonywanie na podstawie umowy cywilnej. Zwrócił na to uwagę również Sąd Najwyższy w wyroku z 9 grudnia 1999 r. (I PKN 432/99, OSNP 2001/9/310).

W tym zakresie liczy się wola stron, którą należy rozważyć w pierwszej kolejności. Wynika to wprost z przepisu art. 22 k.p. definiującego stosunek pracy. Został on scharakteryzowany jako zobowiązania pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę w zamian za obowiązek pracodawcy zatrudniania za wynagrodzeniem. Oznacza to, że bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy przy spełnieniu tych przesłanek dany stosunek łączący strony zostanie potraktowany jako umowa o pracę. Ponadto nie jest również dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu wykonywania pracy w tych warunkach. Przepis ten ma zapobiegać zawieraniu umów cywilnoprawnych. Jeżeli zawarta umowa wykazywałaby wspólne cechy dla umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług z jednakowym ich nasileniem, o jej typie (rodzaju) będzie decydować ostatecznie zgodny zamiar stron i cel umowy, który może być wyrażony także w przyjętej przez strony nazwie umowy (wyrok Sądu Najwyższego z 18 czerwca 1998 r. - I PKN 191/98, OSNP 1999/14/449).