Leksykon pojęć prawnych

N

Normy czasu pracy

- to maksymalna liczba jednostek czasu, w ramach których pracownik ma obowiązek pozostawać w dyspozycji pracodawcy. Normy czasu pracy stanowią górną granicę tych jednostek.

Normy czasu pracy mają charakter:

l dobowy - jest to maksymalna liczba godzin pracy na dobę,

l tygodniowy - jest to maksymalna liczba godzin pracy przeciętnie w tygodniu w okresie rozliczeniowym,

l dniowy - jest to maksymalna liczba dni pracy przeciętnie w tygodniu.

Podstawową normę czasu pracy określa art. 129 § 1 k.p., zgodnie z którą czas pracy nie może przekraczać:

(norma tygodniowa, jak wynika z tego sformułowania, może być kształtowana elastycznie przez pracodawcę. Ustawodawca, poza nielicznymi wyjątkami, tak jak np. art. 24 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych, który wprowadza sztywną tygodniową normę. Przez tydzień pracy rozumiemy 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego. Niekiedy jest on jednak określony od poniedziałku do niedzieli. Ta przeciętna tygodniowa norma stanowi z reguły zasadniczy wyróżnik rodzaju podstawowego czasu pracy - pomnożenie 40-godzinnej normy przez liczbę tygodni okresu rozliczeniowego precyzuje maksymalną liczbę godzin, jaką pracownik ma do przepracowania w tym okresie, czyli określa wymiar czasu pracy. Norma tygodniowa może być niekiedy niższa od 40-godzinnej, np. przy systemie skróconego czasu pracy - art. 145 k.p. np. osoby niepełnosprawne,