Negocjacje w prawie pracy. Spory zbiorowe

Podmioty prawa zbiorowego mogą prowadzić spory zbiorowe na podstawie ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (DzU z 1991 r. nr 55, poz. 236 ze zm.). Zgodnie z art. 1 ustawy o sporach zbiorowych spór zbiorowy pracowników z pracodawcą lub pracodawcami może dotyczyć warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.

Najczęściej jednak spory prowadzone są o interesy, czyli dążenie do zmiany warunków zatrudnienia przez wprowadzenie nowej regulacji, np. w regulaminie wynagradzania.

Wejście na drogę sporu zbiorowego umożliwia korzystanie z instrumentów szczegółowo określonych w tej ustawie (np. strajk). Strony będące w sporze powinny wykazać się wyjątkowymi umiejętnościami we wzajemnej komunikacji. Rokowania, mediacje, negocjacje są w okresie trwania sporu zbiorowego podstawową formą rozmów partnerów społecznych.

Rokowania (koncyliacja) to pierwszy obligatoryjny etap rozwiązywania sporu zbiorowego. Prawo związków zawodowych i pracodawców do rokowań znalazło swój wyraz w art. 59 ust. 2 Konstytucji RP.

Zgodnie z art. 7 ustawy o sporach spór zbiorowy istnieje od dnia wystąpienia przez podmiot reprezentujący interesy pracownicze do pracodawcy z żądaniami w sprawach wskazanych w ustawie, jeżeli pracodawca nie uwzględnił wszystkich żądań w terminie określonym w wystąpieniu, nie krótszym niż 3 dni. Obowiązująca regulacja nie precyzuje formy tego wystąpienia, jednak dla celów dowodowych wskazane wydaje się, aby wystąpienie to miało formę pisemną. W zgłoszeniu sporu określa się przedmiot żądań objętych sporem. Podmiot zgłaszający spór może uprzedzić, że w razie nieuwzględnienia wysuniętych żądań zostanie ogłoszony strajk. Dzień zapowiedzianego strajku nie może przypadać przed upływem 14 dni od dnia zgłoszenia sporu.