III. URLOPY

Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi obecnie 18 dni - po roku pracy, 20 dni - po 6 latach pracy i 26 dni - po 10 latach pracy. Urlopu udziela się w dni robocze, za które uważa się wszystkie dni, z wyjątkiem niedziel i świąt określonych w odrębnych przepisach. Do urlopu nie wlicza się dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy (art. 154 § 1 i 2 k.p.).

Jeżeli pracownik wykonuje dozwoloną pracę w niedziele i święta (z wyłączeniem przypadku określonego w art. 139 pkt 1 k.p.), urlopu udziela się w dniach kalendarzowych, które zgodnie z obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy są dla niego dniami pracy (§ 3). Pracownikowi objętemu jednym z systemów czasu pracy, o którym mowa w art. 129⁴ k.p. i 142 k.p., jeżeli rozkład jego czasu pracy przewiduje większą liczbę dni wolnych od pracy w okresie rozliczeniowym niż przypadająca w tym okresie łączna liczba niedziel, świąt i dni wolnych od pracy, wynikających z rozkładu czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy, urlopu udziela się w dniach, które są dla tego pracownika dniami pracy i dniami wolnymi od pracy, w takiej proporcji, w jakiej te dni występują w czasie wykonywania pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (§ 4). Powyższą regulację stosuje się także do pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, którego rozkład czasu pracy przewiduje dni pracy i dni, w których nie ma on obowiązku wykonywania pracy.

Przypomnijmy, iż „świętami określonymi w odrębnych przepisach”, o których była mowa powyżej, są - 1 stycznia, pierwszy i drugi dzień Wielkiej Nocy, 1 i 3 maja, pierwszy dzień Zielonych Świątek, dzień Bożego Ciała, 15 sierpnia, 1 i 11 listopada, 25 i 26 grudnia. Ale mogą być nimi także poszczególne „święta branżowe” (np. Dzień Górnika). Zauważmy też, że art. 154 § 3 k.p. znajduje zastosowanie jedynie wówczas, gdy wykonywanie pracy w niedziele i święta jest dozwolone, i to na podstawie art. 139 pkt 2-10 k.p., tzn. - w ruchu ciągłym, w czterobrygadowej lub podobnej organizacji pracy, w grupowej organizacji pracy, przy niezbędnych remontach, w transporcie i komunikacji, w zakładowych strażach pożarnych, przy pilnowaniu mienia, w rolnictwie i hodowli oraz przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Nie jest więc możliwe posługiwanie się art. 154 § 3 k.p. w przypadku pracy w niedziele i święta dozwolonej wprawdzie, ale wykonywanej na podstawie art. 139 § 1 k.p., czyli w istocie na podstawie wskazanego w nim art. 133 § 1 pkt 1 k.p. Oznacza to zatem, że gdy pracownik wykonuje pracę w godzinach nadliczbowych w związku z prowadzeniem akcji ratowniczej dla ochrony życia lub zdrowia ludzkiego albo w razie ochrony mienia lub usunięcia awarii, udziela mu się urlopu wypoczynkowego tylko na zasadach ogólnych.