Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę może nastąpić z przyczyn zawinionych przez pracownika oraz z przyczyn przez niego nie zawinionych, które uniemożliwiają, z uwagi na interes pracodawcy, kontynuowanie istniejącego stosunku pracy. Każda z wymienionych w art. 52 § 1 k.p. przesłanek w sposób samodzielny uzasadnia rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Są to trzy niezależne od siebie przesłanki uprawniające do rozwiązania stosunku pracy. Zgodnie z tym przepisem pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, oraz na skutek zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Najczęściej występuje w praktyce naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Rozwiązanie w tym trybie umowy o pracę może nastąpić nie wskutek naruszenia jakichkolwiek obowiązków pracowniczych, lecz jedynie obowiązków podstawowych i naruszenie to musi być ciężkie. Przepisy Kodeksu pracy nie wskazują jednak, nawet przykładowo, które z obowiązków pracowniczych są obowiązkami podstawowymi i kiedy ich naruszenie będzie ciężkie. Wskazany w art. 100 k.p. katalog obowiązków pracowniczych jest katalogiem ogółu obowiązków, a nie obowiązków podstawowych.

W tej sytuacji zachodzi konieczność ustalenia katalogu obowiązków, które u danego pracodawcy uznane są za podstawowe obowiązki pracownika w zakładowych źródłach prawa pracy. Ustalenie takie, jako konkretyzacja ogólnej przesłanki sformułowanej w art. 52 § 1 pkt 1 k.p., stanowiącej podstawę stosowania tego przepisu, może nastąpić albo w układach zbiorowych pracy, albo w regulaminach pracy, gdyż są to akty prawne, które mogą regulować obowiązki pracownika związane z zapewnieniem porządku pracy w zakładzie pracy.