Świadczenia dla matek

ŚWIADCZENIA DLA MATEK

Oddajemy do Państwa rąk opracowanie omawiające świadczenia dla matek na podstawie przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Celowo pozwoliłyśmy sobie na pewną nieścisłość przez użycie sformułowania „świadczenia dla matek”. Dział VIII Kodeksu pracy jest zatytułowany „Ochrona pracy kobiet i mężczyzn wychowujących dziecko”, ponieważ wiele uregulowań przynależnych dotąd kobietom-matkom objęło także mężczyzn-ojców. Wprawdzie w tym opracowaniu zwrócimy na to uwagę, jednak naszym zasadniczym celem jest przedstawienie sytuacji kobiet-matek.

Na wstępie przedstawimy wykaz prac wzbronionych kobietom. Wydaje się, że ochronny charakter przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz.U. Nr 114, poz. 545) powinien być oceniany pozytywnie. Tymczasem, jak czytamy w raporcie Centrum Praw Kobiet pt. „Kobiety w Polsce w latach 90.”, coraz więcej kobiet zaczyna postrzegać owe zakazy jako przejaw dyskryminacji i ograniczania ich możliwości zawodowych. Przepisy ograniczające prawo kobiet do pracy są sprzeczne z prawem międzynarodowym, w tym ze standardami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Pojawiają się głosy, że sytuacja prawna w tym zakresie powinna ulec zmianie.

Z naszego opracowania wynika, że przepisy w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych otaczają szczególną opieką rodzinę choćby przez ochronę stosunku pracy kobiety w ciąży oraz liczne świadczenia przysługujące w okresie macierzyństwa.

Jednak z powołanego raportu wyłania się nieco inny obraz. Zwrócić można uwagę na prawo do przerw w pracy na karmienie. W praktyce kobiety sporadycznie korzystają z tego uprawnienia. Często mieszkają daleko od miejsca pracy, a przyzakładowe żłobki należą już do rzadkości.

Podobnie wygląda sytuacja z powrotem do pracy po wykorzystaniu urlopu wychowawczego. Przepisy dają gwarancję powrotu do pracy na stanowisko równorzędne z poprzednio zajmowanym lub inne odpowiednie do kwalifikacji zawodowych. Jednak gwarancje powrotu do pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego nierzadko okazują się iluzoryczne. W praktyce często się zdarza, że niemal natychmiast po ponownym podjęciu pracy kobieta otrzymuje wypowiedzenie.