Najem, dzierżawa, leasing - w aspekcie podatkowym, rachunkowym i finansowym

Korzystanie z rzeczy: Umowy najmu, dzierżawy i leasingu określają zasady odpłatnego używania rzeczy. Umowa leasingu, bardzo często wymieniana w jednym rzędzie z umowami najmu i dzierżawy, pełni w obrocie gospodarczym odmienną funkcję ekonomiczną. Zaletą tej formy finansowania działalności jednostki jest fakt, że firmy leasingowe - inaczej niż banki - nie wymagają posiadania przez leasingodawcę zdolności kredytowej.

Umowa najmu stanowi podstawową formę oddania rzeczy do używania za wynagrodzeniem. Umowa dzierżawy pełni taką samą funkcję ekonomiczną, ale jej cechą charakterystyczną, odróżniającą od umowy najmu jest przysługujące dzierżawcy prawo do pobierania pożytków z rzeczy. Umowa leasingu zastępuje transakcje nabycia środków trwałych, gdzie finansowanie pochodzi ze środków obcych (np. kredytu bankowego).

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Wynajmujący powinien posiadać prawo do dysponowania rzeczą (np. własność, użytkowanie, inna umowa najmu). Strony mają swobodę w oznaczeniu rodzaju czynszu. Zwykle są to pieniądze.

Termin oraz sposób płatności czynszu powinna określać umowa. Brak terminu płatności w umowie oznacza, że należy opłacać czynsz na zasadach przewidzianych w Kodeksie cywilnym, czyli z góry za cały czas najmu, jeśli najem ma trwać nie dłużej niż miesiąc, a w przypadku gdy ma trwać dłużej albo umowa jest zawarta na czas nieoznaczony - miesięcznie, do 10. dnia miesiąca.

Moment powstania obowiązku podatkowego w VAT oraz powstanie przychodu należnego w podatku dochodowym zależą od upływu terminu płatności.

Oddający rzecz w najem powinien wydać ją najemcy w stanie przydatnym do umówionego użytku. Zwykle wydanie przedmiotu umowy stwierdza się protokołem przekazania. W protokole należy umieścić informacje na temat stanu rzeczy, jej wyposażenia, usterek.