Bezskuteczność egzekucji jako warunek odpowiedzialności członka zarządu spółki za zaległości z tytułu składek

Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 13 maja 2009 r., sygn. akt I UZP 4/09

Uchwała ta zapadła w składzie 7 sędziów Sądu Najwyższego jako odpowiedź na przedstawione przez zwykły skład Sądu Najwyższego zagadnienie prawne - czy wydanie decyzji o odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za składki - na podstawie art. 116 ordynacji podatkowej - musi poprzedzać stwierdzenie bezskuteczności egzekucji składek z majątku spółki w postępowaniu egzekucyjnym, czy też wystarczy, że organ rentowy sam zasadnie oceni, iż z braku majątku spółki egzekucja jest bezskuteczna? Ponadto przedstawiono też drugie zagadnienie - jaki skutek procesowy i materialnoprawny dla rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu odwoławczym wywołuje wydanie decyzji bez uprzedniego postępowania egzekucyjnego.

Kwestia wykazania bezskuteczności egzekucji wobec spółki jako warunek odpowiedzialności członków jej zarządu ma istotne znaczenie dla możliwości przeniesienia na nich odpowiedzialności i to nie tylko odpowiedzialności za nieuiszczone przez spółkę składki na ubezpieczenia społeczne, ale także i za niezapłacone podatki.

Należy bowiem przypomnieć, że - zgodnie z art. 116 ordynacji podatkowej - za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu: