Odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej i spółek osobowych za nieuiszczone składki

Ryszard Sadlik

sędzia orzekający w Sądzie Okręgowym w Kielcach w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych

Zgodnie z treścią art. 115 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8 poz. 60 z późn.zm.), wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej, niebędący akcjonariuszem, odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki i wspólników, wynikające z działalności spółki.

Przepis ten stosuje się również do odpowiedzialności byłego wspólnika za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań powstałych w okresie, gdy był on wspólnikiem. Zaś za zobowiązania podatkowe powstałe - na podstawie odrębnych przepisów - po rozwiązaniu spółki, odpowiadają osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki.

Istotne jest przy tym, że ustawodawca nie przewidział żadnych możliwości ekskulpacyjnych czy też egzoneracyjnych, pozwalających wspólnikom na zwolnienie się od tej odpowiedzialności w całości lub w pewnym zakresie, za wyjątkiem czasowego ograniczenia związanego z posiadaniem statusu wspólnika.

Za co odpowiada wspólnik

Wskazane uregulowanie art. 115 ordynacji podatkowej stosuje się - z mocy art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11 poz. 74 z późn.zm.) - odpowiednio do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to, że wspólnicy spółki cywilnej oraz spółek osobowych mogą odpowiadać solidarnie całym swoim majątkiem za składki na ubezpieczenia społeczne niezapłacone przez spółkę oraz innych wspólników w związku z działalnością ich spółki. Przy czym, zastosowanie art. 115 ordynacji podatkowej do odpowiedzialności za niezapłacone składki na ubezpieczenia społeczne nie budzi wątpliwości, gdyż odesłanie zawarte w art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest jednoznaczne. Bardziej natomiast problematyczna jest możliwość zastosowania tego przepisu do składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Według bowiem art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. Taka treść przepisu budzi kontrowersje, co do możliwości zastosowania na jego podstawie zasad wynikających z art. 115 ordynacji podatkowej do ww. składek.