Rabaty, premie i zwroty towarów - w VAT i rachunkowości

1. Rabaty pieniężne dokumentowane fakturami

Podstawą opodatkowania w podatku od towarów i usług jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika (art. 29a ustawy). Jednocześnie ustawodawca w wyraźny sposób zapisał, jakiego rodzaju kwoty powinny zwiększyć, a jakiego zmniejszyć podstawę opodatkowania.

Jednym z najważniejszych narzędzi wpływających na podstawę opodatkowania (poprzez jej obniżenie) są rabaty. Mogą być przyznawane zarówno przed wykonaniem transakcji, jak i po transakcji. Sposób ich rozliczania i dokumentowania w VAT uzależniony jest od tego, kiedy zostały przyznane. Podkreślić jednak należy, że jest to jedyne kryterium czasowe: przed sprzedażą czy po niej. Prawodawca nie wprowadza żadnego limitu czasowego, w którym rabaty mogą być udzielane (np. rok od sprzedaży). Istotnym wskaźnikiem czasowym, obok momentu samej operacji (przed- czy posprzedażny rabat), jest dla niektórych upływ terminu przedawnienia, ale i tutaj brakuje stosownej regulacji wobec bieżącego rozliczenia rabatu posprzedażowego.

1.1. Rabaty udzielane w momencie sprzedaży

Ustalając cenę świadczenia i udzielając rabatu przedsprzedażowego, strony mogą stosować różne mechanizmy jej kreowania:

● I sposób - już na etapie negocjacji i ustaleń cenowych wynagrodzenie należne wykonawcy usługi czy dostawcy towaru jest zdefiniowane w akceptowalnej dla obu stron kwocie, bez rozbicia na cenę pierwotną i udzielone zmniejszenie.

PRZYKŁAD

Spółka Alfa, prowadząca hurtownię owoców, sprzedała swojemu stałemu klientowi spółce Omega 150 kg pomarańczy, których cena netto wynosi 3,5 zł, po 3 zł/kg. Spółka Omega otrzymała rabat w wysokości 75 zł. W związku z tym spółka wystawiła fakturę.