Wszystko o wekslu in blanco

Adam Malinowski - radca prawny

Stan prawny na 24 maja 2011 r.

Charakter weksla

Weksel in blanco to dokument zaopatrzony bądź w sam tylko podpis wystawcy weksla lub akceptanta złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego, bądź także w niektóre inne elementy weksla. Podpis złożony na wekslu in blanco uprawnia wierzyciela do wpisania w nim dowolnej kwoty, a to może rodzić ryzyko, że sprzeda on weksel i po nadejściu terminu płatności nabywca przedstawi dokument do zapłaty. Wystawca musi zatem zapłacić posiadaczowi, przedtem sprawdzając jeszcze autentyczność i poprawność dokumentu. Jak mówi prawo - będzie uważany za prawnego posiadacza, kto ma weksel i wykaże prawo swoje nieprzerwanym szeregiem indosów, chociażby ostatni indos był in blanco (przekreślone indosy uważa się za nieistniejące). Innymi słowy, trzeba sprawdzić, czy posiadacz jest wymieniony w ostatnim indosie, chyba że został on dokonany in blanco.

Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (Dz.U. nr 37, poz. 282 z późn. zm.) wręczeniu weksla może towarzyszyć porozumienie dotyczące wypełnienia dokumentu. Określenie okoliczności uprawniających do wypełnienia powinna zawierać deklaracja, w której zostaną wpisane brakujące elementy - suma zobowiązania, data wystawienia i termin zapłaty. Jej istnienie może też ułatwić odparcie ewentualnych zarzutów wystawcy, że weksel został uzupełniony niezgodnie z porozumieniem. Jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, został uzupełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, . Dotyczy to jednak w zasadzie dalszego posiadacza, a zatem indosatariuszy (nabywców), a nie remitenta (osoby, na której rzecz zapłata ma nastąpić). W następstwie wypełnienia weksla zgodnie z porozumieniem powstaje zobowiązanie osoby podpisanej na wekslu (wręczającej dokument) o treści określonej w tekście powstałym na skutek wypełnienia. Odbiorca weksla uzyskuje zatem z mocy porozumienia uprawnienie do wykreowania (przez podejmowane we własnym imieniu działanie) zobowiązania osoby, która złożyła podpis. Działanie to ma charakter jednostronnej czynności prawnej. Wynikająca z porozumienia osoby wręczającej weksel i jego odbiorcy ścisła więź pomiędzy zobowiązaniem wekslowym a zobowiązaniem, z którego wynika podlegająca zabezpieczeniu wierzytelność, przejawia się w tym, że wierzyciel nie może z mocy weksla uzyskać w zasadzie więcej praw niż przysługuje mu w ramach stosunku, z którego wynika wierzytelność, a spełnienie jednego z tych zobowiązań powoduje wygaśnięcie także drugiego.