Odpowiedzialność za mienie powierzone

Przemysław Mańko

Stan prawny na 3 maja 2011 r.

Zasady odpowiedzialności materialnej pracowników

Odpowiedzialność pracownika za firmowe mienie może kształtować się w dwojaki sposób. Z jednej strony może on bowiem odpowiadać na tzw. zasadach ogólnych, przewidzianych w art. 114-122 k.p. Zakres odpowiedzialności pracownika ograniczony jest wówczas do wysokości jego trzymiesięcznej pensji, chyba że jego postępowanie było umyślne. Z drugiej strony kodeks pracy przewiduje także surowszą odpowiedzialność w przypadku powierzenia pracownikowi mienia z obowiązkiem jego zwrotu bądź wyliczenia się (art. 124-127 k.p.). Ten zaostrzony rygor odpowiedzialności pracowniczej za mienie powierzone sprawia, że pracownik odpowiada w pełnej wysokości i to nie tylko za rzeczywiście wyrządzoną pracodawcy szkodę, ale również za tzw. utracone korzyści. Ponadto, przepisy przewidują w tym zakresie domniemanie winy pracownika. To on, chcąc zrzucić z siebie odpowiedzialność, powinien wykazać, że szkoda powstała z niezależnych od niego przyczyn (w szczególności na skutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia). Obowiązek udowodnienia swojej niewinności został zatem tutaj, w porównaniu do ogólnych zasad materialnej odpowiedzialności pracowniczej, przerzucony na pracownika. Pracodawca musi jedynie wykazać istnienie szkody i jej wysokość.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 19 kwietnia 2010 r. (sygn. akt II PK 307/09, niepublikowany):