Artykuł
Do którego sądu wnieść sprawę
Wystąpienie do sądu zawsze wiąże się z trudnościami i niekiedy z koniecznością skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej. Podstawową sprawą jest odpowiedni wybór sądu, do którego przedsiębiorca chce wnieść sprawę. Możliwe są przy tym rozmaite układy procesowe w zależności od charakteru dochodzonego roszczenia. Jeśli nie chcemy korzystać z pomocy profesjonalisty, co wiąże się z dodatkowymi kosztami, musimy mieć świadomość przede wszystkim tego, który sąd jest właściwy do rozpoznania sprawy. Skierowanie pisma w niewłaściwe miejsce może bowiem skutkować jego zwrotem, a w najlepszym wypadku stratą czasu, na którą niewielu przedsiębiorców może sobie pozwolić.
Adam Malinowski - radca prawny
Stan prawny na 21 kwietnia 2009 r.
Zasady ogólne i umowa o właściwość
Sądem właściwym miejscowo jest sąd, w okręgu którego pozwany ma miejsce zamieszkania, o ile miejscowość ta leży w Polsce. Wszystko zależy zatem od tego, kto jest naszym kontrahentem. Jeśli bowiem chcemy pozwać spółkę (np. jawną) lub osobę prawną (np. spółkę z o.o.), to miarodajne dla określenia sądu jest miejsce jej siedziby. Warto to zapamiętać i już zawczasu - zwłaszcza przy dużych kontraktach - zastanowić się, czy ewentualny proces może toczyć się w miejscu siedziby kontrahenta. Jeśli nie do końca nam to odpowiada można umownie ustalić właściwość sądu. Umów o właściwość dotyczy w kodeksie tylko jeden artykuł (art. 46 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego; Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.). Zgodnie z jego brzmieniem strony mogą umówić się na piśmie o poddanie sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub sporów mogących w przyszłości wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego. Sąd ten będzie wówczas wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie postanowiły inaczej. Strony mogą również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru powoda między kilku sądami właściwymi dla takich sporów. Nie wolno jednak zmieniać właściwości wyłącznej. Umowa o właściwość może być oddzielnym dokumentem, może też stanowić integralną część jakiegoś innego kontraktu, byleby mieściła się w ustawowych ramach:
