Akcje pracownicze
Jedną z form kontroli procesu prywatyzacji jest uprawnienie pracowników do nieodpłatnego nabywania akcji. Prawo to także swoisty rodzaj uwłaszczenia. Trzeba też zauważyć, że pracownik będący współwłaścicielem swojego zakładu ma motywację do efektywniejszej pracy. Dość powszechne ponadto są programy opcji menedżerskich, które przede wszystkim pomagają utrzymać w firmie strategicznych pracowników i menedżerów oraz zwiększyć ich poczucie odpowiedzialności za jej losy. Generalnie bowiem posiadanie akcji własnego pracodawcy prowadzi do utożsamienia interesów pracowników i akcjonariuszy, gdyż dochód pracownika ma przełożenie na wzrost wartości spółki.
Stan prawny na 26 lutego 2008 r.
ALEKSANDRA GRABOWSKA
Pojęcie akcji
Pojęcie akcji występuje w kilku znaczeniach. Może być ono pojmowane jako ułamek kapitału zakładowego, wynikający z podziału wysokości tego kapitału przez ilość akcji, przy czym zarówno wysokość kapitału zakładowego, jak i ilość akcji wynika ze statutu spółki. Suma wartości nominalnej akcji powinna być równa wysokości kapitału zakładowego. W takim znaczeniu akcja występuje w art. 302 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), zwanej dalej k.s.h. Akcje można definiować jako ogół praw służących akcjonariuszowi wzglądem spółki, zaś w wyjątkowych sytuacjach także i jego obowiązków. Ponadto akcja to także dokument wystawiony przez spółkę, który ucieleśnia ogół praw akcjonariusza. Natomiast możliwość wystawienia tego dokumentu stanowi cechę charakterystyczną spółki akcyjnej.
Zasadą jest, że akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej, która - zgodnie z art. 308 § 2 k.s.h. - nie może być niższa niż 1 grosz. Oprócz wartości nominalnej akcji, istnieje także cena emisyjna, tj. cena po której spółka zbywa akcje, która może być wyższa niż wartość nominalna akcji. Cena emisyjna jest głównie odzwierciedleniem popytu rynków finansowych na dany papier wartościowy. Akcje są formą długoterminowej lokaty kapitału. Akcjonariuszom przysługują pewne uprawnienia, np. prawo do dywidendy czy prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Akcje są zatem dokumentami, które inkorporują prawa majątkowe i niemajątkowe związane z uczestnictwem w spółce.