Data publikacji: 03.07.2018
Kredyty dla konsumentów
Forma
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o kredytach konsumenckich, umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej. Przepis ten nie zwalnia z obowiązku zachowania szczególnej formy (np. aktu notarialnego), jeżeli przewidują ją inne przepisy. Forma pisemna umowy nie została jednak zastrzeżona pod rygorem nieważności, ale do celów dowodowych. Powodem rezygnacji z wprowadzenia sankcji nieważności była ochrona interesów konsumenta. Jeżeli omawiana ustawa przewidywałaby sankcję nieważności, to niezachowanie formy pisemnej mogłoby spowodować, że konsument byłby zobowiązany do niezwłocznego zwrotu otrzymanego od kredytodawcy świadczenia. Konsument pozbawiony byłby wówczas także uprawnień z tytułu wadliwości otrzymanego świadczenia.
Niezachowanie przewidzianego w omawianej ustawie obowiązku dotyczącego formy pisemnej umowy o kredyt konsumencki skutkuje szczególnego rodzaju sankcją cywilnoprawną. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o kredyt konsumencki, brak formy pisemnej powoduje, iż kredytodawca traci prawo żądania od konsumenta zapłaty oprocentowania i innych kosztów zgodnie z zawartą umową, natomiast konsument zobowiązany jest do zwrotu udzielonego mu kredytu w ustalonych w umowie terminach. Jeżeli umowa nie określa sposobu spłaty kredytu, konsument obowiązany jest do jego zwrotu w równych ratach, płatnych co miesiąc od dnia zawarcia umowy. W przypadku gdy umowa nie przewiduje terminu spłaty kredytu, konsument obowiązany jest do jego zwrotu w terminie pięciu lat. W praktyce oznacza to, że konsument w razie stwierdzenia uchybienia w tym zakresie może, bez konieczności spełnienia żadnych dodatkowych formalności, zwracać kredytodawcy w umówionych ratach jedynie nominalną kwotę kredytu, bez żadnych odsetek i innych należnych kredytodawcy opłat. Dla realizacji tego uprawnienia nie jest potrzebna ani zgoda kredytodawcy, ani sądowy wyrok. W takim przypadku to kredytodawca, który uważa, że nie naruszył przepisów omawianej ustawy, musi wystąpić ze stosownym powództwem. W przypadku wystąpienia przesłanek powodujących przekształcenie umowy o kredyt konsumencki, konsument jest zobowiązany jedynie do poniesienia przewidzianych w umowie kosztów ustanowienia zabezpieczenia i ubezpieczenia kredytu.