VAT w sferze budżetowej

Posiadanie przez podmioty sfery budżetowej podmiotowości prawno-podatkowej nie oznacza jeszcze, iż wszystkie te podmioty muszą obligatoryjnie rozliczać VAT. Ustawa o VAT przewiduje bowiem wiele zwolnień przedmiotowych i podmiotowych.

W piśmie z 20 września 1994 r. (nr PP1-7205-118/94OP; Rejent z 1996 r. nr 1, str. 150), Ministerstwo Finansów wskazało, że:

1. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami podatku od towarów i usług są: „osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wykonują we własnym imieniu i na własny rachunek czynności, o których mowa w art. 2 tej ustawy”. Ministerstwo Finansów, biorąc pod uwagę przepisy ogólne określające status prawny gmin, nie doszukuje się żadnych przesłanek szczególnych, które wyłączałyby je spod działania ww. art. 5 ustawy, określającego zakres podmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Gminy mogą natomiast korzystać ze zwolnień podmiotowych (art. 14 ust. 1 pkt 1 i 6 ww. ustawy), a także przedmiotowych, określonych w art. 7 ww. ustawy oraz w przepisach wykonawczych do niej.

2. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W świetle art. 4 pkt 2 oraz art. 54 ust. 1 omawianej ustawy przez usługi rozumie się usługi zarówno wymienione, jak i niewymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce państwowej. Do usług tych zaliczają się zatem m.in. usługi polegające na dzierżawie lub wynajmie budynków, budowli, lokali użytkowych oraz gruntów, które podlegają opodatkowaniu wg stawki VAT w wysokości 22%.

Natomiast w wyroku z 1 kwietnia 1998 r. (SA/Sz 2234/97; Wspólnota z 1998 r. nr 27, str. 26) NSA przedstawił następujący pogląd: okoliczność, że gmina dokonywała sprzedaży lokali i obiektów użytkowych oraz świadczyła usługi najmu i dzierżawy lokali użytkowych, nie może spowodować zakwalifikowania tych czynności do usług administracji państwowej, bowiem niezależnie od tego, jaki podmiot dokonuje sprzedaży, najmu czy dzierżawy, nie może to zmieniać faktu, iż są to czynności o charakterze cywilnoprawnym, a nie administracyjnym.